Til – so’zlovchi istagini eshituvchiga yetkazuvchi tarjimondir. Abu Rayhon Beruniy
O’qishga, bilishga bu tarjimon til,
Ro’shnolikka eltar kishini u, bil. Yusuf Xos Hojib
Kishini til ulug’lasa bo’lur baxtiyor,
Kishi til tubanlasa, boshi yorilar. Yusuf Xos Hojib
Hamma tili yomon deya seni so’zlagar,
Kishi qilig’i yomondur, o’z etigini yegay. Yusuf Xos Hojib
O’tkir tilin tiygan ko’taradi bosh,
So’zin qisqartganga tegmaydi tosh. Yusuf Xos Hojib
Ko’ngul bilan tilni to’g’ri tut. Yusuf Xos Hojib
Bilimli tiliga bo’ladi pishig’,
E til sohibi, bo’l pishig’, esni yig’. Yusuf Xos Hojib
Qilichdan ham o’tkir shoirning tili,
Va qildan nozikroq xotirlash yo’li. Yusuf Xos Hojib
Eshitgil bilimlik nima aytur,
“Adablar boshi tilni tiyib turishdur”. Ahmad Yugnakiy
Tilingni puxta tutg’il, tishing sindirur,
Chiqarsa yomon so’z, tishing sinmog’i tayindur. Ahmad Yugnakiy
O’ylab so’zlagan er so’zi so’z ko’rki bo’lur,
Ko’p yanglishgan til kishiga dushman bo’lur. Ahmad Yugnakiy
So’zing bo’shdur, ezma, yig’ib tut tiling,
Yetar boshga, bo’shlig’i bir kuni bu tiling. Ahmad Yugnakiy
Aqlli bo’lurmi tili bo’sh kishi,
Ko’p boshni yedi bu til bo’shlig’i. Ahmad Yugnakiy
Tili yomon tez eldan yiroqlashur,
Dema umringni to’g’rilik bilan o’tadur. Ahmad Yugnakiy
Tiling bilan o’ch hissini qo’zg’atma,
Bilki o’q yarasi bitaru til yarasi bitmas. Ahmad Yugnakiy
Bir ul yanglishar ersa kerakli so’zin,
Ikkinchi so’zi yolg’onchi qilur el erning o’zin.
Birovdan-birovning farq qilur tili,
Va lekin ko’r, maqsadin anglatur tili. Ahmad Yugnakiy
Ravon, e Qutb, tarkin kech bo’lur bil,
Ne bilgaylar so’zlatmasang til. Qutb
Shakardek til bila shirin so’zingiz,
Necha ko’p sayd etar jonlar humoyin. Xorazmiy
Zavqu havas tilga ravonliq berur,
So’z damina ruh nishonliq berur. Haydar Xorazmiy
Tilga ixtiyorsiz – elga e’tiborsiz. Alisher Navoiy
Til ilmdamidan bo’lur g’aromat hosil,
Yuz nav’a malomatu nadomat hosil. Alisher Navoiy
Ne sarfa degan kishi tili qotilidur.
Alqissaki, kimsaning balosi tilidur. Alisher Navoiy
Ko’ngulda til sinoni jarohati bitmas,
Anga hech nimai malham erin tutmas. Alisher Navoiy
Tiling bilan ko’ngulni bir tut.
Suchuk til birla, ey Obid, bu g’amli dilni shod etgil,
Kim jon tandin vido’ etguncha bu shirin zabon yaxshi. Mujrim Obid
Har tilni biluv emdi bani odama jondur.
Til vositai robitai olamiyondur. Avaz O’tar
Kimki dili birla tili bir emas,
Holi dilin so’rmog’iga arzimas,
Garchi o’zin oqilu dono olur,
Aql eli el kimsani odam demas. Oraziy
2 194
