Donolar yolg’on so’z haqida

Yolg’onchilik kishini adolatdan yuz o’girtiradi, zulm yolg’on guvohlik, omonatga xiyonat qilish, boshqalar mulklarini hiyla bilan bosib olish, o’g’rilik, dunyoni va xalqlarning buzilishiga sabab bo’ladigan boshqa yomon xulqlarni kishiga yaxshi qilib ko’rsatadi. Abu Rayhon Beruniy

Shunday kishilar ham bo’ladiki, ularning tabiatiga yolg’on xabar tarqatish o’rnashib qolib, go’yo unga shu vazifa yuklagandek bo’ladi va yolg’on xabar tarqatmasdan turolmaydi.

Bu yomon xohishlardan va tabiatiga buzuq fikrlarning joylashganidan kelib chiqadi. Abu Rayhon Beruniy

Yolg’onchilikka shu qadar o’rganganlar borki, agar ulardan nogahon: — Umringda biror marta rost so’zlaganmisan? – deb so’rasangiz: — Rost gapirib qo’yishdan qo’rqmasam, yo’q der edim, — degan javob eshitasiz.

Bunday kishilar adolatdan chetga chiqib, o’zlarini xavfga tashlagan bo’ladilar. Abu Rayhon Beruniy

Rostgo’ylik shirinligini totmagan yoki shirinligini bilsa ham totishni istamaydigan kishi uni sevmaydi. Abu Rayhon Beruniy

Yolg’onchilikdan chetlanib, rostgo’ylikka yopishgan kishini boshqa odam u yoqda tursin, yolg’onchining o’zi ham sevib maqtaydi. Axir “o’z zararingizga bo’lsa ham rost gapiring” – deyilganku. Abu Rayhon Beruniy

Yolg’on doim rostdan yengiladi. U xuddi suv yuzasidagi ko’pikdek yo’q bo’lib ketadi. Abu Rayhon Beruniy

Ko’z bilan ko’rgan eshitgandan afzaldir. Abu Rayhon Beruniy Faqat yolg’ondan qochgan va haqiqat izlagan kishigina e’tirof va maqtovga loyiqdir. Abu Rayhon Beruniy

Ko’ngil, tilni rost tut va xulqni go’zal,
Senga dunyo – davlat kelar har mahal. Yusuf Xos Hojib

So’zi chin bo’lishi kerak har kishi,
Berib va’da, tonmoq – emas er ishi.
Kishi mardi tonmas degan so’zidan,
So’zidan tonuvchi – zaiflar ishi. Yusuf Xos Hojib

To’g’ri so’z asaldek shirinu yolg’on so’z piyoz achchig’i,
Achchiq piyoz yeb achitma shirin og’izni. Ahmad Yugnakiy

O’ylab so’zla so’zni yolg’on so’zlama,
So’zing tuzatgil, tag’in boshing ketkazma. Ahmad Yugnakiy

Ulkim erur lof bu da’vosi bila,
Rost kerak da’vosi ma’nosi bila. Haydar Xorazmiy

Xursand bo’lmas xotir yolg’ondan hech bir,
Garchi rostga chiqarilsa u ta’bir.
So’zga bezak to’g’rilikdan boshqamas,
Oy jamoli nur sochganday har nafas. Abdurahmon Jomiy

Kimki o’zi ayladi yolg’on so’zin,
Kizb der el, chin desa, qolg’on so’zin. Alisher Navoiy

Kimsaga yolg’onchi debon qolsa ot,
Bu ot ela, gar desalar yozu yot.
Sidq xitobi yana yonmas anga,
Chin desa ham xalq ishonmas anga. Alisher Navoiy

Necha bo’lsa yolg’onchi el arjumand,
So’zi majlis ichradir nopisand. Alisher Navoiy

So’z aro yolg’on kibi yo’q nopisand,
Aylar ani nazmda dono pisand. Alisher Navoiy

Har kishi kim rostni bexost der,
Aytsa yolg’on dog’i el rost der. Alisher Navoiy

Necha zarurat aro qolgan chog’i,
Chin demas ersang, dema yolg’on dog’i. Alisher Navoiy

Ulki shoir ayladi yolg’on demak,
Bo’lmas ani mardu inson demak;
Elcha necha maxsi esa bu sifat,
Zohir etar yolg’on o’zin oqibat. Alisher Navoiy

Majhur ko’ngulni shod qilmay,
Yaxshi so’z birla yod qilmay,
Yolg’on so’z ila itob etarsen,
Yuz qahr bila xitob etarsen.
Gar yolg’oni bo’lsa zohir, ey do’st,
Sharmanda bo’lursan oxir, ey do’st. Bobir

Ulki demas haq so’zini yashirur,
Makru hiyla birla qoshinga yurur…
Qilma anga marhamatu iltifot,
Kim yo’q aning hech ishida sabot. Poshoxoja

Gapni yolg’on aytib yurgan murodin topmaydi,
Tobei shayton erur, ul bandai gumroh erur. Sayyodiy

Hamma ishga yolg’on so’zi dastgir,
So’zin sarf etib, qorin aylar ser. Gulxaniy

Rost aytg’il, egri hargiz so’zlama,
Ey Huvaydo, kelsa boshingga qilich. Huvaydo

Har majlis aro o’zni suxanvar qilma,
Yolg’on so’zingni chinga barobar qilma. Mujrim Obid.

Xalq aro gar ogoh esa Ogahiy,
Beg’araz so’zni desang Ogahiy.
Chunki erur boshdin-oyoq chin so’zing,
Lekin kerakdur amal etsang o’zing.
Gar amaling bo’lmasa ne foyda,
Barcha so’zing bo’lg’usi befoyda. Ogahiy

Gar qilichg kelsa boshimga degayman rostin,
So’zki haq bo’lsa, savolimga javobim kim desun. Muqimiy

Haqiqat so’zlarini so’zlag’anda,
Ani yodlab, qulog’ingga ilib yur. Anbar Otin

Tang’a oziqdur hamisha to’g’ri lafz,
Millatu tilga xiyonat o’g’ri lafz. Anbar Otin

Agar qilsa kishi yolg’onga odat,
Razolatda yashab chekkay nadomat.
Xaloyiq ichra bo’lmas e’tibori,
Tegar boshiga ko’p toshi malomat.
Kimning bo’lsa agar yolg’onchi ismi,
Bu ismi o’zga bo’lmas to qiyomat.
Ishonmas el yolg’onchining so’ziga,
Agar bo’lsa so’zi kashfu karomat. Abdulla Avloniy