Liparit

Liparit (Italiyaning Lipari orollari nomidan) — kaynotip effuziv tog’ jinsi. Kimyoviy tarkibi granitga o’xshash. Liparit lava oqimi, vulkan gumbazi, vulkan kuli yig’indisi va ignimbrit qatlamlari ko’rinishida uchraydi. Liparitning shishaga boy, deyarli to’la kristallangan, porfir xolli xillari bor. Rangi kulrang, oqish-kulrang, ba’zi bir turlari qizg’ishroq. Liparit qattiq, zichligi 2140-2590 kg/m3. Mineralogik tarkibi — 42% kaliy shpati (Sandina), 23% — plagioklaz (ortoklaz), 33% — kvars, 2% — biotit. Aktsessor minerallardan apatit uchraydi. Italiya (Lipari va Sardiniya orollari), AQSh (San-Frantsisko, Arizona, Janubiy Kolorado, Alyaska), Meksika, Frantsiya (Overn), yangi Zelandiyada tarqalgan. O’zbekistonda Qurama, Boysun tog’larida uchraydi. Yo’llarni asfaltlash va qurilish materiali sifatida ishlatiladi.