EYDOS

EYDOS (Yunoncha — ko’rinish, timsol) — yunon falsafasi va adabiyotidagi tushuncha. Dastlab «ko’rinadigan», «ko’rinib turgan», «tashqi» (Gomer), keyinchalik muayyan hodisa, ko’rinadigan mohiyat (Parmenid), substantsional goya (Platon), shakl (Aristotel) ma’nolarini bildirgan. … Read More

EYDETIZM

EYDETIZM (Yunoncha — ko’rinish, obraz) — ayrim odamlarning oldin ko’rgan narsalari va kuzatgan hodisalarini mayda-chuydasigacha aniq esga tushirish va esda saqlash qobiliyati. Eydetizmni o’rgangan olimlarning fikricha, maktabgacha va kichik maktab … Read More

EYGEN MANFRED

EYGEN MANFRED (1927.9.5, Boxum) nemis fizikkimyogari. Gyottingen universitetini tugatgach (1951), shu universitetda (1951— 53), 1953 yildan Gyottingendagi Maks Plank fizik-kimyo institutida ishlagan (1964 yildan direktor). Asosiy ilmiy ishlari o’ta tez … Read More

EZOP

EZOP (miloddan avvalgi 6-asr) — yunon masalchisi. Rivoyatlarga qaraganda, Ezop frigiyalik qul bo’lib, so’ng ozod qilingan. Lidiya shohi Krez saroyida xizmatda bo’lgan, Delfada o’ldirilgan. Antik davrda ma’lum bo’lgan deyarli barcha … Read More

EJEKTOR

EJEKTOR (Fransuzcha — otmoq, chiqarib tashlamoq) — gaz yoki suyuqliklarni so’rish (tortish) da ishlatiladigan apparat. Ishi boshqa gaz va suyuqliklarning kinetic energiyasidan foydalanishga asoslangan. Unda katga tezlikda harakatlanayotgan muhit (gaz … Read More

EDUARD

EDUARD — ingliz qirollari nomi: Eduard I (1239.17.6 1307.7.7) 1272 yildan qirol. Plantagenetlar sulolasidan. Otasi qirol Genrix III vafotidan so’ng taxtga chiqqan. Eduard 1 davrida parlamentni muntazam chaqirib turish amaliyoti … Read More

EDRIAN EDGAR DUGLAS

EDRIAN EDGAR DUGLAS (1889.30.11, London 1977.4.8) ingliz fiziologi. London Qirollik jamiyati a’zosi (1923 yildan; prezidenti 1950-55). Kembrij universitetini, Triniti kollejini tugatgan (1915) va shu kollejda fiziologiyadan lektsiya o’qigan (1937 yildan … Read More

EDMONTON

EDMONTON — Kanadaning Janubiy g’arbiy qismidagi shahar, Nortsaskachevan daryosi bo’yida. Alberta provintsiyasining ma’muriy markazi. Aholisi 937,8 ming kishi (2001, shahar atrofi bilan). Mamlakatning muhim savdotaqsimot, sanoat markazi. Transport yo’llarining yirik … Read More

EDIFIKATORLAR

EDIFIKATORLAR (lotincha — quruvchi) — fitosenozlarda ko’p uchraydigan, muhit hosil qilish xususiyatiga ega bo’lgan o’simliklar. Edifikatorlar fitosenozlarning asosiy xususiyatlari: tarkibi, sutrukturasi, fitomuhiti va mahsuldorligini belgilaydi. Masalan, Janub cho’llarda betaga, chalov; … Read More

EDISON TOMAS ALVA

EDISON TOMAS ALVA (1847.11.2, Maylan, Ogayo shtati — 1931.17.10, Uestorinj, Nyu-Jersi shtati) — elektrotexnika sohasidagi amerikalik ixtirochi va yirik elektrotexnika kompaniyalari egasi. Dastlab (12 yoshidan) gazeta tarqatuvchi, keyin telegrafchi bo’lib … Read More