ARTILLERIYA

ARTILLERIYA (Fransuzcha artillere — tayyorlamoq, shaylamoq) — 1) qo’shin turi; 2) qurollar turi; 3) artilleriya qurollari haqidagi fan. Dengiz, havo va quruqlikdagi Artilleriyaga bo’linadi. Dengiz Artilleriyasi o’z navbatida qirg’oq va … Read More

ARTIKULYATSIYA

ARTIKULYATSIYA (lotincha articilo) — 1) tilshunoslikda: muayyan tovushni hosil qilishda nutq muchalarining harakati, holati, ishtiroki; 2) musiqada: asarni sozda yoki ovoz bilan ijro etish usuli. Artikulyatsiyaning asosiy turlari: legato (tovushlarning … Read More

ARTIKL

ARTIKL (lotincha articulus) — ba’zi tillarda otning oldida kelib, aniqlik ma’nolarini bildiradigan old qo’shimcha. Bir xil tillarda (ingliz) Artikl kelishik, jins va sonda o’zgarmaydi, ayrim tillarda (nemis) o’zgaradi. O’rta Osiyo … Read More

ARTYOMOVSK

ARTYOMOVSK (1924 yilgacha — Baxmut) — Ukrainaning Donesk viloyatidagi shahar. Aholisi 90,8 ming kishi (1991). Toshtuz qazib chiqariladigan yirik markaz; gips, bo’r, o’tga chidamli gil ham qazib olinadi. Mashinasozlik, oziqovqat … Read More

ARTYOM OROLI

ARTYOM OROLI — Kaspiy dengizidagi Orol. Bokudan 50 kilometr. Maydoni 10 kilometr kvadrat chamasida. Boku bilan elektrlashtirilgan temir yo’l va avtomobil yo’li orqali bog’langan. Artyom orolida Artyom oroli shaharchasi joylashgan.

ARTERIYALAR

ARTERIYALAR (Yunoncha arteria — havo kanali) — yurak va aortaaan chiqib, o’pka alveolalarida kislorodga boyigan qonni barcha a’zo va to’qimalarga eltuvchi qon tomirlar. Arteriya qoni odam vafotidan so’ng vena tomirlariga … Read More

ARTERIOSKLEROZ

ARTERIOSKLEROZ (arteriyalar va Yunoncha sklerosis — skleroz) — arteriya devorining qalinlashishi va qattiqlanishidan iborat surunkali kasallik. Tomir devorida fibroz to’qima o’sib ketishi oqibatida u qattiqlashib, elastikligini yo’qotadi. Natijada qon tomir … Read More

ARTERIIT

ARTERIIT — arteriyalar devorining yallig’lanishi. Allergenlar ta’sirida yuzaga keladigan allergik Arteriit, kasallik qo’zg’atuvchisining tomirlar devoriga bevosita ta’siri bilan bog’liq bo’lmagan zaharli allergik ko’rinishdagi aseptik Arteriit, yuqumli kasalliklar (revmatizm, skarlatina, gripp … Read More

ARTEMIYA

ARTEMIYA (Artemia salina) — jabraoyoqlilar turkumiga mansub qisqichbaqasimonlarning bir turi. Uzunligi 0,8 — 1 santimetr. Erkagining antennasi tutuvchi organga aylangan bo’lib, kuyikish davrida urg’ochisini ushlab turish uchun xizmat qiladi; antennalari … Read More