Рубрика: F harfi

FORZAS (nemischa Vorsats) — kitobda blok (tartib bilan tikilgan varaqlar) va muqova orasiga qo’yiladigan qo’shaloq qalin qog’oz varakdari. Blokni muqova bilan birlashtiradi va kitobning chetki varaqlarini kirlanishdan asraydi, ayni vaqtda … Read More

FITOGELMINTOLOGIYA (fito… va gelmintologiya), fitonematodologiya, agronomik gelmintologiya — gelmintologiyaning fitogelmintlar, ya’ni o’simliklarda parazitlik qiluvchi to’garak chuvalchanglar (nematodalar)ni o’rganuvchi bo’limi. Fitogelmintologiya fitogelmintlarga qarshi kurash choralari va ular paydo qiladigan kasalliklarni ham … Read More

FILLOMEDUZALAR (Phyllomedusa) — baqaqurilloqlar oilasi urug’i. 30 turi ma’lum. Asosan, Markaziy va Janubiy Amerikada tarqalgan. Tanasi 6 santimetrga yaqin, odatda, usti yashil, qorni qizil, binafsha va boshqalar yorqin tusda. Oyoqlaridagi … Read More

FILADELFIYA – AQShning shimoliy Sharqiy qismidagi shahar, Pensilvaniya shtatida, Delaver daryosining quyi oqimida, Atlantika okeani soqilida joylashgan. Aholisi 1,5 million kishi (2002). Dengiz porti. Transport yo’llarining muhim chorrahasi. Aeroporti xalqaro … Read More

FERROQOTISHMALAR — temir (G’e)ning kremniy (Si), marganes (MP), xrom (Sg) va boshqa elementlar bilan qotishmalari. Metallurgiya sanoati uchun xom ashyo (chala mahsulot) hisoblanadi. Tarkibida temir faqat qo’shimcha sifatida ishlatilgan ba’zi … Read More

FENOMEN (Yunoncha phainomenon — sodir bo’luvchi) — 1) g’ayrioddiy, kamdankam bo’ladigan hodisa, fakt; 2) his-tuyg’u tajribasi bilan payqaladigan hodisani anglatuvchi falsafiy tushuncha (bu ma’noda o’z mohiyati jihatdan intellektual mushohada predmeta … Read More

FEYNMAN RICHARD FILLIPS (1918.11.5, NyuYork 1988) amerikalik fizik. AQSh milliy Fanlar Akademiyasi a’zosi (1954). Massachusets texnologiya institutini tugatgan (1939). Falsafa fanlari doktori. (1942). Prinston universitetida (1942-43), Losalamos laboratoriyasida (194345) ishlagan. … Read More

FEDERATSIYA (so’nggi lotincha foederatio — birlashma, uyushma) — 1) davlat tuzilishi shakli; yuridik jihatdan muayyan siyosiy mustaqilligi bo’lgan davlat tuzilmalaridan tashkil topgan murakkab (uyushma) davlat. Federativ davlatni tashkil etuvchi davlat … Read More

FAXRIYA — Arab, fors va turkiy she’riyatda janr turlaridan biri; shoir tomonidan o’z ijodi, iste’dodi va fazilatlarini maktab yozilgan she’r, shoirning o’z ijodi bilan faxrlanib aytgan so’zlari. Faxriyaning dastlabki go’zal … Read More

FAXRIDDIN ROZIY MAQBARASI — ko’hna Urganchdagi me’moriy yodgorlik (12-asr 2-yarmi); Turkmanistonning Toshhovuz viloyati hududida. Xorazm shoxlari Otsiz (1128-56) va el Arslon (1156-72) davrida qurilgan deb taxmin qilinadi. Mahalliy aholi olim … Read More