Рубрика: I harfi

Ilgak — 1) ko’tarish mashinalarining yukni ilib ko’tarish uchun mo’ljallangan egik shoxli detali; yuklarni yoki yukni qamrash moslamalarini ko’tarish mashinalarining po’lat arqoni (kanat) ga yoki zanjirlarga ilishda foydanalaniladi. Yengil (75 … Read More

Izoterma (izo… va Yunoncha therme — issiqlik) — termodinamik holat diagrammasida sistemadagi izotermik jarayonni ifodalovchi chiziq. Termodinamik holat funktsiyasi temperatura T bosim r va hajm V orqali aniqlanganda T= T(r, … Read More

Izolyator — 1) elektr kuchlanishi ostida bo’lgan elektr qurilmalarini elektrdan ajratish (izolyasiyalash) va mexanik bog’lash uchun mo’ljallangan qurilma. Izolyator dielektrik va uni mahkamlash detallaridan iborat. Tokni yomon o’tkazadigan materiallar (masalan, … Read More

Izolyator (Fransuzcha isolateur, isoler — alohidalamoq) 1) tibbiyotda — kasalxona, bolalar poliklinikasi, sanatoriy, bolalar bog’chasi kabi muassasalarda maxsus jihozlangan bino, xona. Kasali atrofdagilarga yuqishi mumkin bo’lgan kishilar (yuqumli kasallik bilan … Read More

Ijtimoiy struktura — ijtimoiy tuzum tarkibiy qismlari o’rtasidagi barqaror va tartiblashgan aloqalar tarmog’i. Ijtimoiy guruhlar munosabatlari, mehnat taqsimoti, ijtimoiy tartibotlar (davlat va boshqalar) xususiyati bilan belgilanadi. Aholining Ijtimoiy strukturasi, shuningdek, … Read More

Ijtimoiy darvinizm — 19-asrning 2-yarmi — 20-asrning boshi jamiyatshunosligidagi oqim. U tabiiy tanlanish, yashash uchun kurash va tirik qolish uchun moslashishdan iborat biologik tamoyillarni jamiyat xayotining belgilovchi omillari sifatida talqin … Read More

Ijtimoiy guruhlar — muntazam ravishda bir-birlari bilan o’zaro munosabatga kirishadigan shaxslar guruhi. Turli sinflar, qatlamlar muhim Ijtimoiy guruhlar hisoblanadi. Kasbga oid, diniy, etnik, turli demografik guruhlar (Nuroniylar, ayollar, yoshlar va … Read More

Idioma (Yunoncha idioma — xususiyat, o’ziga xoslik) — frazeologizmlar turi; muayyan bir tilga xos bo’lib, boshqa tillarga aynan tarjima qilib bo’lmaydigan nutq birligi yoki ibora: «dumi hurjun», «semizlikni qo’y ko’taradi», … Read More

Ijodiy hamkorlik — ikki va undan ortiq ijodkorning birgalikdagi ijodiy mehnati. Ijtimoii hayotga munosabati, hayotiy tajribasi, maslak va matlabi, e’tiqodi, tili, estetik g’oyalari, ijodiy uslubi yoki yo’nalishi bir- biriga yaqin … Read More

Ideal shahar loyihasi — Uyg’onish davrida Italiya me’morlari tomonidan yaratilgan. Miloddan avvalgi 1-asrning 2-yarmida yashagan Rim me’mori va muhandisi Vitruviyning yunon va qadimgi Rim me’morlari tajribalarini umumlashtirib yozgan «me’morlik haqida … Read More