Рубрика: I harfi

ITTIKANAK (Bidens) — qoqidoshlar oilasiga mansub bir yillik o’tlar turkumi. Bo’yi 15-60 santimetr, barglari qanotsimon, qisqa bandli. Qarama-qarshi joylashgan. Gullari sariq, savatchaga to’plangan. Mevasi pistacha. O’zbekistonda 1 turi o’tloqlarda, ariq … Read More

IXTIOZ (Yunoncha ichthys — baliq) — terining irsiy kasalligi; bunda teri quruqlashib, pust tashlaydi, baliq tangachasini eslatuvchi qalin muguz qatlamlar hosil bo’ladi. Ixtioz belgilari ilk bolalik davridayoq yuzaga chiqadi, balog’at … Read More

IXETUAN QO’ZG’OLONI — shimoliy Xitoydagi qo’zg’olon (1899-1901) Ixesyuan maxfiy jamiyati («Adolat va kelishuv yo’lida musht») tomonidan boshlangan, keyinchalik Ixetuan («Adolat va kelishuv otryadlari») nomini olgan. 1900 yil iyunda ixetuanlar Pekinga … Read More

ICHKI GEOMETRIYA — geometriyaning egri sirt ustida bajariladigan turli o’lchashlar bilan bog’liq xossalar (sirtning ichki xossalari) o’rganiladigan bo’limi. Masalan, sirtni egish natijasida sirt ustidagi chiziqning uzunligi o’zgarmaydi, ammo uning egriligi … Read More

ICHKI DENGIZLAR — quruqlik ichkarisidagi va okean yoki yondosh dengiz bilan bir yoki bir necha bo’g’ozlar orqali tutashgan dengizlar. Ular quruqlik ta’sirida bo’ladi, ayrim dengizlarda yuza suvlari daryo oqimi hisobiga … Read More

ICHKILAR — Movarounnahrda (temuriylar, Shayboniylar) va Hindistonda (Boburiylar) hukmdor saroyida xizmat qiluvchi navkarlar, xos qo’riqchilar, mulozimlar va beklar. Asosan, hukmdorga yaqin va sodiq zodagonlar safidan o’rin olgan Ichkilar zarur vaqtlarda … Read More

ICHKI ENERGIYA — jismning faqat ichki holatiga bog’liq bo’lgan energiya; jismni tashkil etuvchi molekulalarining xaotik (tartibsiz) ilgarilanma va aylanma harakat kinetik energiyalari bilan molekulalarning o’zaro ta’sirlashishi natijasida vujudga kelgan potentsial … Read More

ISH KUNI — sutkaning ma’lum qismida ishchi, xizmatchining korxonada mehnat qiladigan, ishlab chiqarish faoliyatida band bo’ladigan vaqti. 18-asr oxirida ko’p mamlakatlarda Ish kuni 16-17, 1-jahon urushi arafasida 10-12 soatni tashkil … Read More

ISH KUCHI, mehnat qilish qobiliyati — insondagi tirikchilik ne’matlari ishlab chiqarishda foydalaniladigan jismoniy va ma’naviy qobiliyatlar majmui. Muayyan ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarda Ish kuchi tovarga aylanadi. Ish kuchi tovarga aylanishi va mehnat … Read More

ISHIM — Qozog’iston va Rossiya Federatsiyasidagi Daryo. Irtiitning chap irmog’i. Uzunligi 2450 kilometr, havzasining maydoni 177 ming kilometr kvadrat. Qozog’iston past tog’laridan boshlanadi. Ostona shahridan quyida Daryo vodiysi kengayadi. Quyiroqda … Read More