Рубрика: I harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Imperializm (fransuzcha imperialisme, inglizcha imperialism, nemischa imperialismus, lotincha imperium-hokimiyat, hukmronlik so’zidan)-keng ma’noda hududlarni bosib olishga, qaram qilishga, boshqa davlatlar ustidan siyosiy yoki iqtisodiy nazorat o’rnatishga qaratilgan davlat siyosati. U bir … Read More

Imperial (lotincha imperialis-imperatorniki)-11,61 gramm vaznga ega bo’lgan rus tangasi. 1755 yildan 10 so’mlik, 1897 yildan 15 so’mlik qiymatda zarb etilgan.

Imperator (lotincha imperator-hukmdor)-ba’zi monarxlarga berilgan unvon. Dastlab Rim lashkarboshilari (masalan, Yuliy Tsezar va boshqalar)ga berilgan. Rimda Respublika tartibi tugatilib, monarxiya o’rnatilgach, davlat tepasiga kelgan hr bir merosxo’r Imperator deb atalgan. … Read More

Imomat (arabcha-boshchilik)-islom dinida imom boshliq diniy-siyosiy hokimiyat tashkilotchisi.

Imom (arabcha-olinda turuvchi)-1) musulmon davlatlarida siyosiy va harbiy hokimiyati bilan birga o’z fuqarolariga nisbatan bosh diniy rahbar hisoblangan oliy hukmdor; Yamanda viloyatning boshqaruvchisi; 2) shialarning oliy boshlig’i; 3) to’rt asosiy … Read More

Immunitet (lotincha immunitas-nimadandir qutulish, xalos bo’lish)-o’rta asrlarda G’arbiy Yevropada feodalga taqdim etilgan muayyan hududda ayrim vazifalarni bajarish (sud qilish, soliq yig’ish kabi) huquqi; Immunitet qaram dehqonlarni g’ayriiqtisodiy usul bilan majburlash … Read More

Ilg’or, ilg’a (qadimgi turkcha tez harakatlanmoq, hujum qilmoq)-1) VI-VIII asrlarda turkiy xalqlarda qo’shinning old tomonida boruvchi harbiy qism, avangard. Ko’k Turk xoqonligi cherigida yizak, jizak, ilki su; qoraxoniylar, xorazmshohlar qo’shinida … Read More

Ilcha (turkcha)-qadimgi og’irlik o’lchov birligi. XIX asrda Toshkentda 1 Ilcha Toshkent botmonining 1/512 qismiga, ya’ni 336 grammga teng bo’lgan. Agar 1 Toshkent botmoni 10,5 iudga teng bo’lsa (1 pud=16,3805 kilogramm), … Read More

Ilu, Eloxim-finikiyaliklar va semitlarda oliy xudo, xudolar va odamlar otasi. Hosildorlik xudosi sifatida e’zozlangan.

Iltizom (arabcha-lozim tutish)-Usmonli turk imperiyasida mahsulot bilan to’lanadigan soliqlarni yalpi sotib olish tizimi. Rasman tanzimot davrida bekor qilingan, amalda 1925 yilgacha davom etgan.