Рубрика: N harfi

Nafis — qishki, erta hosilga kiradigan olma navi. R.R.Shreder nomidagi bog’dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy tadqiqot institutida madaniy navlarning erkin changlanishidan olingan urug’dan o’stirilgan o’simliklardan tanlab chiqarilgan (1963, M.M.Mirzaev, O.K. … Read More

Nafosat — go’zallik turi. Narsa va hodisalarning tashqi ko’rinishi (shakli, rangi)dagi alohida mukammallikni, mutanosiblikni ifodalaydi (masalan, sportchi qiz yoki yigitning qaddi-qomati, turfa gullarning rang-barangligi). Kishilarning muomalasi, nutqi, aqli, kiyinishiga nisbatan … Read More

Natura (lotincha natura — tabiat) — 1) inson xarakteri mijozi, axloqi; 2) pul o’rniga to’langan mol, mahsulot; 3) (tasviriy san’atda) rassom tomonidan tasvirlash uchun tan- langan voqelikdagi Real ob’yektlar (tabiat … Read More

Natga (Natta) Julio (1903.26.2, Imperiya shahri, Italiya — 1979.1.5, Milan) — italiyalik organik kimyogar. Organik birikmalarning polimerlanish jarayonlarini o’rganish va sintetik kauchuklar ishlab chiqarishga katta hissa qo’shgan. Tartibli tuzilishga ega … Read More

Natriy xlorid, osh tuzi, NaCl — xlorid kislotaning natriyli tuzi. Kub panjarali kristallardan iborat rangsiz modda. Suyuqlanish temperaturasi 801°, qaynash temperaturasi 1413°, zichligi 2,161 g/sm3. Suvda yaxshi eriydi. NaOH, HC1, … Read More

Natriy lampa — gaz razryadli yorug’lik manbai. Natriy (Na) bug’larida elektr razryadi yuz berganda optik diapazondagi nurlanish (yorug’lik) paydo bo’ladi. Past bosimli va yuqori bosimli turlari bor. Past bosimlisi natriy … Read More

Natriy sulfat — sulfat kislotaning natriyli tuzi. Na2SO4, rangsiz modda, achchiqroq; suyuqlanish temperaturasi 32,4°, suvda oz eriydi (100° da massa jihatdan 29,7%). Tabiatda tenardit va mirabilit minerali ko’rinishida uchraydi. Ko’pchilik … Read More

Natriy karbonat — kaltsiylangan soda, karbonat kislotaning natriyli tuzi Na2CO3. Kub panjarali kristallardan iborat rangsiz gigroskopik modda. Suyuqlanish temperaturasi 858°, zichligi 2,5326 g/sm3L suvda 0° da 6,54%, 20° da 17,69%, … Read More

Nasx — xattotlik uslubi, Arab yozuvidagi mumtoz xat uslublaridan biri. 10-asrda kufiy yozuvi zaminida yaratilgan, ixtirochisi Ibn Muqla. Kufiy yozuvi ni kitobat san’atidan butunlay siqib chiqargani uchun shu nom bilan … Read More

Nastiya (Yunoncha nastos — zich, tarang) — o’simlik barglari, gulbarglari va boshqa qismlarining tashqi omillar (yorug’lik, harorat va boshqalar) ta’sirida harakat qilishi. Nastiya hujayralarning notekis o’sishi yoki ulardagi taranglik holatining … Read More