Sharshara

Sharshara — Daryo o’zanidagi tik jarliklardan suvning pastga otilib tushishi. Suv bir nechta pog’onalardan oqib tushib, Sharsharalar qatori — kaskad hosil qilishi mumkin. Daryo yumshoq va qattiq jinslardan tarkib topgan … Read More

Sharq nota yozuvi

Sharq nota yozuvi — zamonaviy nota yozuvi manbai; qadimiy va o’rta asrlar Sharq musiqa madaniyatida qo’llanilgan kuy-ohanglar yozib olish usullaridan iborat. Ilk namunalari qadimiy Misr (miloddan avvalgi 2-ming yillik o’rtalari, … Read More

Shaxta, shaxta stvoli

Shaxta, shaxta stvoli — kon ishl rini bajarish uchun, yer yuzasiga chiqish yo’liga ega bo’lgan, yer ostidagi tik yoki nisbatan qiya, ko’ndalang kesimi uncha katta bo’lmagan (4,5×6,5 metr gacha) kon … Read More

Shaxta pechi

Shaxta pechi — ish bo’shlig’i yuqoriga tik cho’zilgan sanoat pechi; ko’ndalang kesimi doira (tsilindrik, konussimon) yoki to’g’ri to’rtburchak shaklda bo’ladi. Ishlov beriladigan material (shixta) yuqoridan solinadi, tayyor mahsulot esa pastdan … Read More

Sharqiy Osiyo

Sharqiy Osiyo — Osiyodagi tabiiy o’lka (ba’zida bir guruh tabiiy o’lkalar sifatida ko’riladi). Tinch okeanga tutash taxminan 60° va 20° shahrik. lar oralig’idagi tropik, subtropik va mo’tadil mintaqalarni o’z ichiga … Read More

Shtern Otto

Shtern Otto (1888.17.2, Zorau — 1969.17.8, Berkli) — nemis tadqiqotchi fizigi. Breslavl universitetini tugatgan (1912). Syurix politexnikumida (1913-14) va Frankfurt universitetida (1914— 21) ishlagan. Rostok (192122) va Gamburg (1923-33) universitetlari … Read More

Shteynberg Maksimilian Oseyevich

Shteynberg Maksimilian Oseyevich [1883.22.6 (4.7), Vilnyus 1946.6.12, Leningrad] — kompozitor, professor (1915), san’atshunoslik fanlari Doktori (1943). Rossiyada xizmat ko’rsatgan san’at arbobi (1934), O’zbekiston xalq artisti (1944). Peterburg konservatoriyasini tugatgach (1908), … Read More

Shtaudinger German

Shtaudinger German (1881.23.3, Vormse — 1965.8.9, Freyburg) — nemis kimyogari. Galledagi untda falsafa Doktori (1903). Strasburg universitetida ishlagan (190307). Karlsrue (190812) va Syurix (1912-26)dagi Oliy texnika maktabi professor. Freyburgdagi yuqori … Read More

Shponka

Shponka (polyakcha zgropka, nem. pona, qistirma) — 1) mashina va mexanizmlarda val (o’q)ni unga kiydirilgan detal (shkiv, shesternya va boshqalar) bilan biriktirish uchun mo’ljallangan detal. Shkiv, tishli g’ildirak (shesternya) va … Read More

Shpisbergen

Shpisbergen (norvegcha Svalbard) — shimoliy Muz okeanining g’dobiy qismidagi arxipelag. Maydoni 62 ming km2. Yirik orollari: G’arbiy Shpisbergen, Shimoliy Sharqiy Yer, Yej, Barents. Qirg’oqlari fordlar bilan parchalangan. Relefi tog’li (eng … Read More