TEZAVRASIYA

TEZAVRASIYA (Yun. thesauros — xazina) , oltin tezavrasiyasi — 1) aholining pulga narsalar sotib olmay, uni muomalada ishlatmaslik yo’li bilan jam/arishi; 2) xususiy shaxslar tomonidan oltinni boylik (oltin buyumlar, har … Read More

Tortishish

Tortishish (gravitasiya, gravitasion o’zaro ta’sir) — har qanday jismlar orasida vujudga keluvchi universal o’zaro ta’sir. Agar o’zaro ta’sir kuchsiz va jism yorug’likning vakuumdagi tezligiga karaganda juda kichkina tezlik bilan harakatlanayotgan … Read More

TOROG’IZ ILONLAR

TOROG’IZ ILONLAR (Leptotyphlopidae) — ilonlar kenja turkumi oilasi. Ko’rinishi chuvalchangsimon, mayda, uz. 30-37 sm, 40 (ba’zi manbalarda 47) turi bor. T.i.ning tashqi ko’rinishi O’zbekistonda uchraydigan ko’rilonga o’xshash. Tanasi 14 qator … Read More

Torog’iz baqalar

Torog’iz baqalar (Brevicipitidae) — dumsiz suvda va kuruklikda yashovchilar turkumiga mansub hayvonlar oilasi. 260 turi bor. Daraxt ustida, erda, tuproqni kovlab yashovchi turlari mavjud. Tashqi ko’rinishi va tuzilishi juda xilmaxil. … Read More

Toronto

Toronto — Kanadaning Sharqiy qismidagi shahar. Ontario provintsiyasining ma’muriy markazi. Axoliey 2,4 mln. kishi (2001, shahar atrofi bilan 4,6 mln. kishi). Transport yo’llari tuguni. Ontario ko’li sohilidagi port, okean kemalari … Read More

Tormoz nurlanish

Tormoz nurlanish — zaryadlangan zarralarning elektr maydonida yoyilishi jarayonida ularning kinetik energiyasini elektromagnit to’lqinlar energiyasiga aylanishi. T.n. zarralarni (elektron, proton va b.) moddalardan o’tish jarayonida, kosmik fazoda yukrri energiyali zarralarni … Read More

Tormozlanish

Tormozlanish (fiziologiyada) — qo’zg’alish ta’sirida organlar, to’qimalar yoki hujayralar nerv markazlari faoliyatini susaytiradigan nerv jarayoni. Odam va hayvonlar Markaziy nerv sistemasida T. jarayonlari mavjudligini ilk bor I. M. Sechenov (1863) … Read More

Tormoz

Tormoz (Yun. tormos — g’ildirakni aylantirmay qo’yadigan mix tiqiladigan teshik) — mashina yoki mexanizmning harakat tezligini pasaytirish yoki butunlay to’xtatish uchun, ko’tarishtashish mashinalarida esa yukni osilgan holatda tutib turish uchun … Read More

Toshbaqalar

Toshbaqalar (Testudenes, ya’ni Cheloniea) — sudralib yuruvchilar turkumi. Tanasi suyakmuguz yoki suyakteri sovut bilan qoplangan. Sovut orqa (karapaks) va qorin (plastron) qalqondan iborat. Ko’pchilik T.ning tuzilishi qad. davrdan hozirgacha deyarli … Read More