Рубрика: T harfi

TURKISTON QISHLOQ XO’JALIGI TAJRIBA STANTSIYASI — mahalliy sharoitlarda qishloq xo’jaligi. ekinlarini etishtirish usullari va selektsiyasini o’rgangan i. t. muassasasi. 1898 y. da Toshkent yaqinida Rossiya er ishlari bo’limi tomonidan ochilgan. … Read More

Tumanyan Ovanes Tadevosovich [1869.7(19).2, — Armaniston hoz. Tumanyan tumani Dseh qishlog’i — 1923.23.3, Moskva] — arman yozuvchisi va jamoat arbobi. Tbilisidagi arman diniy konsistoriyasida, so’ng arman nashriyotlar jamiyati idorasida (1887-93), … Read More

Tumanboshi — 10 ming jangchidan iborat harbiy qism, diviziya qo’mondoni. Turkiy manbalarda no’yon, tuman oqosi, tumanbegi kabi ma’nodoshlari ham qayd etiladi. Chingizxon armiyasida mo’g’ul aristokratiyasining ko’zga ko’ringan vakillari — no’yonlar … Read More

Tuman xoqon, tuman Tangriqut — 1) hunlar davlati hukmdori (mil. AV. 240-210 y.lar). Xitoy manbalarida tuman (Touman) shanyuy deb ataladi. Qadim zamonda «shanyuy» deb O’qilgan 2 ieroglif tanyi, Tanjiu deb … Read More

Tuman — tomchi holidagi suyuq dispers fazali aerozollar. O’ta to’yingan bug’lardan kondensasiya natijasida hosil bo’ladi. Atmosferadagi Er sirti qatlamlaridagi suv bug’larining to’yinishidan hosil bo’lgan suv tomchilari yoki muz kristallari to’plamidan … Read More

Tullash, jun to’kilishi (hayvonlarda) — sut emizuvchi hayvonlarda terining tashqi qoplamini hosil qiluvchi junlar (tivit va qisman qiltiq tolalar)ning to’kilish va yangilanish jarayoni. T. hayvonlarda eskirgan tana qoplamini tiklash, tashqi … Read More

Tunlamlar, tungi kapalaklar (Noctuidae) — tangaqanotlilar turkumiga mansub hasharotlar oilasi. 25 mingga yaqin turi ma’lum. Kapalaklari o’rtacha va mayda (3-5 sm), krramtir, oldingi qanotlarida bir xil naqshi bor, qorni tuklar … Read More

Tunnel effekt — mikrozarralar (elektron, atom va b.) ning potentsial to’siq (zarraning potentsial energiyasi uning to’liq energiyasidan katta bulgan soha)dan utish xrdisasi. T.e. to’siq sohasida zarra impulelari (va energiyalari)ning sochilishi … Read More

Turgor (lot. turgere — bo’rtmoq, to’lmoq) — hujayra qobig’ining taranglik holati. T. xujayra ichidagi suyuklik va tashqi eritmaning osmotic bosimi qamda hujayra qobig’ining elastikligi tufayli ro’y beradi. Odatda, hayvonlar hujayrasi … Read More

Turbulent oqim (lot. turbulentus — jo’shqin, tartibsiz) — turbulenglik kuzatiladigan suyuqlik (gaz) oqimi (q. Turbulentlik). T. o.da suyuqlik (gaz) ning ayrim zarralari murakkab traektoriya bo’ylab tartibsiz, beqaror harakat qiladi. Bunda … Read More