Рубрика: Ts harfi

TSILINDR (Yunoncha Kylindros — val, g’altak) — 1) matematikada — tsilindrik sirt va ikkita parallel tekislik bilan chegaralangan jism. Parallel tekisliklarning tsilindrik sirt bilan chegaralangan qismlari Tsilindrning asoslari deb ataladi. … Read More

TSIKLON (texnikada) — havo (gaz) ni uning tarkibidagi muallaq qattiq zarralar (masalan, suv tomchilari yoki chang) dan markazdan qochma kuch ta’sirida tozalash uchun mo’ljallangan apparat. Tuzilishi past tomonga konussimon torayib … Read More

TSIKLON (Yunoncha kyklon — aylanuvchi) — atmosferaning past bosimli oblasti. Asosan, ikki xil havo massasi chegarasida (havo frontida) yuzaga kelib, Tsiklon markazida havo bosimi eng past, chekkalarida yuqori bo’ladi. Shamol … Read More

TSIKADALAR, jizildoqlar, Saratonlar (Cicadinea) — tengqanotlilar turkumiga mansub hasharotlarning kenja turkumi. 17 ming turi ma’lum. Tsikadalar juda serharakat hasharot. Tanasining uzunligi 25-50 millimetr. Boshi ko’krak qismiga harakatsiz birikkan. Murakkab ko’zlaridan … Read More

TSIGLER KARL VALDEMAR (1898. 26.11, Xelze — 1973.11.8) — nemis kimyogari. Marburg universitetini tugatgan (1920). Geydelberg universiteti professor (1927— 36), Galladagi kimyo instituti direktori (1936— 43). Myulxeymdagi ko’mirni o’rganish bo’yicha … Read More

TSIVILIZATSIYA (lotincha cuvilis) – (fuqarolikka, davlatga taalluqli), tamaddun— 1) keng ma’noda — ongli mavjudotlar mavjudligining har qanday shakli; 2) madaniyat so’zining sinonimi. Bu termin ko’pincha moddiy madaniyat ma’nosida ham qo’llaniladi; … Read More

TSZYANSU — Xitoyning Sharqiy qismidagi provintsiya. Yantszi daryosi quyi oqimi havzasida. Sharqiy Xitoy va sariq dengizlar bilan o’ralgan. Maydoni 102,6 ming kilometr kvadrat. Aholisi 71,8 million kishi (1999). Ma’muriy markazi … Read More

TSZYANSI — Xitoyning Sharqiy qismidagi provintsiya. Yantszi daryosining o’ng sohilida. Maydoni 164,8 ming kilometr kvadrat. Aholisi 41,9 million kishi (1999). Ma’muriy markazi — Nanchan shahri. Yer yuzasi Markaziy va shimol … Read More

TSITOSPOROZ — mevali va o’rmon daraxtlarining qurib qolish kasalligi. Asosan, yosh danakli meva daraxtlari (o’rik, shaftoli) zararlanadi. Cytospora turkumiga mansub zamburug’lar qo’zg’atadi. Danakli meva daraxtlarining sovuq ta’sirida yoki noto’g’ri parvarish … Read More

TSITOPLAZMA (TSITO… va Yunoncha plasma — shakllangan) — hujayraning yadro bilan plazmatik membrana oralig’ida joylashgan asosiy tarkibiy qismi. Tsitoplazma kolloid sistema — gialoplazma, organoidlar va kiritmalardan tashkil topgan. Tsitoplazmadagi kolloid … Read More