Рубрика: V harfi

Velyur (Fransuzcha velours — duxoba, lotincha villosus — tukli, paxmoq) — 1) toza jun tolalaridan to’qiladigan kalta tukli gazlama yoki kalta va mayin tukli mato (fetr); movutning bir turi. Velyur … Read More

Vaqt aylanishi, vaqt inversiyasi — nazariy hisoblarda vaqt ishorasining o’zgarishi. Klassik mexanika yoki kvant mexanikada ob’ektning so’nggi holatiga qarab dastlabki holati I. Nyuton yoki E. Shryodinger differentsial tenglamalaridan aniqlanadi. Fizik … Read More

Vaxshunvar (milodiy 5-asr) — Eftaliylar podshosi. Tarixchi Feofan Vizantiyskiy (6-asr)ning ma’lumotiga ko’ra, eftaliylar podshosi Vaxshunvar degan nom bilan yuritilgan. Uning asl ismi Eftalon bo’lib, uning qabilasini eftaliylar deb atashgan. Xitoyning … Read More

Vvedenskiy Nikolay Yevgenevich [1852.16(28).4 — 1922.16.9] — rus fiziologi, I. M. Sechenovning shogirdi. Peterburg Fanlar Akademiyasi akademik (1909). Ilmiy tadqiqotlari hayvon to’qimalarining har xil ta’sirotga javobini tekshirishga bag’ishlangan. Vvedenskiy tirik … Read More

Vahiy — Islom aqidasiga ko’ra, payg’ambarlarga farishtalar orqali Alloh tarafidan yuborilgan buyruq yoki ko’rsatmalar. Vahiy aniq va ravshan qilib aytilgan. Lekin ba’zi Vahiylar tushda ko’rilgan ishorat shaklida ham bo’lgan. Masalan, … Read More

Vasserman reaktsiyasi — zaxmni aniqlash uchun qo’llaniladigan serologik reaktsiya. Uni kashf etgan nemis olimi A. Vasserman (1866-1925) nomi bilan yuritiladi. Vasserman reaktsiyasi komplementni bog’lab olish reaktsiyasi (KBr)ga asoslangan bo’lib, u … Read More

Vafot etgan deb e’lon qilish — qonunda belgilangan muddat mobaynida fuqaroning qayerda turganligi haqida doimiy yashash joyida hech qanday ma’lumot bo’lmagan taqdirda uning sud tomonidan vafot etgan, deb tan olinishi. … Read More

Variatsion statistika — matematik statistikaning amaliy tarmogi; statistik to’plam (majmua)larda belgilarning taqsimlanishini o’rganadi. Statistik to’plam biron bir jihatdan uxshash juda ko’p ob’yektlar yoki yalpi hodisalardan tashkil topadi. Variatsion statistika barcha … Read More

Vasyugan tekisligi, vas yugane — G’arbiy Sibir pasttekisligi Janubdagi ko’l-botqoqli ulkan tekislik. Vasyugan tekisligini katta yugan, Vasyugan daryolari va boshqalar. Daryo vodiylari kesib o’tgan. G’arb va Janubi-g’arbda Irtish, shimol va … Read More

Vanxon to’g’ril (12-13-asrlar) -hozirgi Mo’g’uliston, Yettisuv va Oltoy o’lkasida hukmronlik qilgan kerey (kerait) qabilasi rahbari. Markaziy Osiyoning ko’pchilik qabilalari, shu jumladan mo’g’ullar ham Vanxon to’g’ril qo’l ostida bo’lgan. Shu paytlarda … Read More