Рубрика: V harfi

Vaysxon, Uvaysxon, Sulton Uvays o’g’lon (7-1428) — Mo’g’uliston xoni (1418-21 va 1424-25). Naqshi Jahon (1415-18)ni o’ldirib taxtni egallagan. Vaysxon Amir Temurning sarkardalaridan Turkiston hokimi Shayx Nuriddin bilan ittifoq bo’lib amakisi, … Read More

Vayoming — AQSh g’arbidagi shtat. Maydoni 253,6 ming km2. Aholisi 470 ming kishi. Ma’muriy markazi — Shayenn shahri. Hududining katta qismi Qoyali tog’larda joylashgan, shimoli-sharqi esa Buyuk tekisliklarga tutashgan. Yanvarning … Read More

Vaynsep, uaynsep — kechpishar olma navi, Amerikadan keltirilgan. Daraxti o’rta bo’yli, shox-shabbasi keng. Ko’chati o’tkazilgach, 6-7 yilda hosilga kiradi. Aprelning o’rtalarida gullaydi. Mevasi o’rtacha (100-120 gramm), yumaloq, och qizil, sirti … Read More

Vazopressin (lotincha vas — tomir va presso — bosaman), antidiuretik gormon — gipotalamusda hosil bo’ladigan neyrogormon. Kimyoviy tabiatiga ko’ra polipeptid. Tomirlarning silliq muskullariga ta’sir etib, ularni toraytiradi va qon bosimini … Read More

Vali Muhammad (? — 1611.27.8) — Buxoro xoni (1605-11), Ashtarxoniylardan. Akasi Boqi Muhammad davrida Balx noibi (1599-1605). Boqi Muhammad vafotidan so’ng Buxoro taxtiga o’tqazilgan. Vali Muhammaddan so’ng Balx hokimi bo’lgan … Read More

Vakuum-filtr — tarkibida muallaq qattiq zarralari bor suyuqliklar (suspenziyalar)ni tozalaydigan apparat. Filtrlovchi material paxta, jun, asbest yoki shisha gazlamadan tayyorlanadi. Tozalash jarayoni vakuum nasosi hosil qiladigan filtrlovchi qavat usti va … Read More

Valyor (Fransuzcha valeur —baho, qimmatbaho) — rassomlik san’atida ma’lum nur va soya miqdorini ifodalovchi (boshqa ranglar bilan bog’liq holda) rang turi. Rangtasvirdagi ranglar uyg’unligida «Valyor» termini o’zaro qonuniy aloqada bo’lgan … Read More

Valerianat kislotalar — bir asosli to’yingan organik kislotalar, umumiy formulasi S4N9SOON. Molekulyar modda 102,13; rangsiz, g’alati hidli suyuqliklar. Uglevodorod radikalining tuzilishiga qarab to’rtta izomeri bo’lishi mumkin. Izovalerianat va metiletilsirka kislotalar … Read More

Valeriana (Valeriana L.), Maunasorundoshlar oilasiga mansub ko’p yillik o’t, yarim buta, buta va lionlar turkumi. Barglari butun, uch bo’lakli yoki patsimon qirqilgan. To’pguli gullaganida boshchasimon, mevasi etilganida ro’vaksimon bo’ladi. Gullari … Read More