Kaltsiy karbid

Kaltsiy karbid, SaS2 — kaltsiyning uglerod b-n hosil qilgan birikmasi. Ki- myoviy sof holdagi K.k. — rangsiz kri- Stall modda, texnikada qo’llaniladigani kulrang yoki qora rangli. Suyukdanish t-rasi 2160°, qaynash t-rasi 2300°; zich- ligi 2,22 g/sm3. Suv b-n shiddatli reak- tsiyaga kirishib atsetilen hosil qiladi. K.k. — kuchli qaytaruvchi; deyarli barcha metall oksidlarini karbidlar yoki erkin metallargacha qaytaradi. So’ndirilmagan ohakni elektr pechlarida uglerod b-n qaytarib olinadi. Sanoatda kaltsiy TSI- anamid va atsetilen olishda ishlatiladi. Kaltsiy oksid, Sao — so’ndirilmagan ohak, Sao — kaltsiyning kislorod- li birikmasi. Rangsiz kristall modda. Suyuqlanish t-rasi 2627°, qaynash t-rasi 2850°; zichligi 3,37 g/sm3. Suv b-n nix- ryatda shiddatli reaktsiyaga kirishib, so’ndirilgan ohak sa(on)2 hosil qiladi. Reaktsiya natijasida ko’p miqdorda issiqlik ajralib chiqadi. Kaltsiy kar- bonatni 900-1000° t-Rada kuydirib, o’ta sof holdagi K.o. esa yuqori t-ralarda Ca(NO3)2 ni parchalash yo’li b-n olinadi. Boglovchi materiallar (tsement, gips, ale- bastr), xlorli oxak, soda, sa(on)2, SaS2 va kaltsiyning b. birikmalarini olish- da, metallurgiyada flyus, organik sintez- da katalizator sifatida qo’llaniladi.