Mantiqiy qonunlar

Mantiqiy qonunlar — in- sonning tafakkuriga, fikr yuritish ja- rayoniga xos bo’lgan qonunlar. Mantiey qonun tushunchasi fikrlar orasidagi zaruriy bog’lanishni anglatadi. M.q. faqat tafakkurda amal qiladi va FIK- rning to’g’ri tuzilishini, uning aniq, izchil, ziddiyatsiz asoslangan bo’lishini ta’minlaydi. Tafakkur qonunlari ob’- ektiv voqelikning inson miyasida uzoq vaqt davomida aks etishi natijasida vujudga kelgan, ularda insonning ijti- moiy i.ch. faoliyatining ko’p asrlik taj- ribasi qayd etilgan. M.q. mantiq ilmida o’rganiladi. M.q., asosan, to’rtta: ayniyat qonuni, ziddiyat qonuni (ba’zi adabiyot- larda ziddiyatsizlik qonuni deb atala- Di), uchinchisi istisno qonuni, etarli asos qonuni. Ulardan dastlabki uchtasi- ni Aristotel birinchi bo’lib ta’riflab bergan. Turtinchisini V. Leybnis kashf etgan. M.q.ga amal qilish voqelikni bilishning muhim shartlaridan biri bo’lib, to’g’ri xulosa chiqarishga yordam beradi.