Pirometallurgiya

Pirometallurgiya (Yun. Rug -olov, ano — yuqori va metallurgiya) — metall va metall qotishmalarini yuqori (800-2200°) t-Rada olish xamda tozalash jarayonlari majmui. Metal-lurgiyanij asosiy va qad. usullaridan biri. 19-a. oxiri va 20-a. boshlaridan past t-Rada metall olish jarayonlari majmui — gi- drometallurgiya rivojlan-Di, lekin P. ham o’z ahamiyatini yo’qotmadi. P. jara- yonlari pishirish, eri-tish, Konverter- lash, rafinasiyalash, distillash kabi usullarga bo’linadi. Pishirish — tur- li gazlar muxitida materialga yuqori t-ra sharoitida ishlov berish (material qattiq hola-tini saqlaydi); bu jarayon turlicha pechlarda o’tadi. Eritish — Shix- tani to’la eritib, uni 2 qatlam (metall va shlak yoki metall va shteyn)ga ajratish; shaxta pechlar, qaytargich pechlari, elektr pechlar va b.da boradi. Konverterlash — eritishning bir turi; bunda erigan ma- teriallar (cho’yan, shteyn) va xom ashyolar (lom, kontsent-ratlar)ga havo yoki kislo- rod puflanadi. Rafinasiyalash — erigan xomaki metallarni qo’shimchalar (tuz- lar, ishqorlar, metallar) va b. yordami- da ishlash. Distillash — kaytariladi — gan metallarni bug’holatiga kelti-rib, so’ngra kondensirlash. Rotorli pechlar (rux olishda), shaxta pechlari (qo’rg’oshin, qalay va b. olishda) va b.da qo’llaniladi. Ad.: Mirboboev V.A., Vasilev G.P., Metallar texnologiyasi, T., 1971.