Semurg’

Semurg’ — Sharq xalqlari og’zaki poetik ijodidagi afsonaviy qush ob- razi; osmonda uchish, uzoq manzilni yaqin qilish haqidagi asriy orzuu- midlarning ramziy ifodasi. Dastlab Eron mifologiyasida paydo bo’lgan. «Avesto»dasenemurg shaklida ishla- tilgan. S. o’zbek xalq ertak va afsona- larida ijobiy qahramonning do’sti, himoyachisi, hamrohi, uni «etti zulmat ichi»dan olib chiquvchi fantastik qush sifatida gavdalanadi. Turkiy xalqlarda S.ning Humo, Anqo, Davlat qushi, Vaxt qushi, Marqumomo, Kuntubulg’on, Bulbuligo’yo va b. variantlari bor. S. ob- razi «qahramon», «oynai jahonnamo», «Rustam», «Kenja Botir» kabi ertaklar- da keng tasvirlangan. Bu obraz yozma ada- biyotda ham uchraydi (mas, Navoiyning «Lison uttayr» asari va b.). S haqidagi afsonalar asosida Hamid Olimjon «Pa- Rizod va Bunyod» asarini yozgan. Ularda afsonaviy obraz shartli vosita sifa- tida mualliflarga qad. o’tmishdagi Real voqelik haqida fikr yuritish imkonini beradi. O’zbekfilm kinostudiyasi «S.» filmini yaratgan (1974). S.ning Humo varianti O’zbekiston Davlat gerbiga asos qilib olingan, shuningdek, tosh- kentdagi «Turkiston» saroyi oldida uning ramziy monumenti o’rnatilgan.  Sen (Sen) amarta (1933, Hindiston, Bengaliya shtati) — asli hindistonlik bo’lgan amerikalik iqtisodchi. Kem- Brij (Buyuk Britaniya) un-tidagi Trin- ti kollejida o’qituvchi, Garvard (AQSh) un-tining xizmat ko’rsatgan prof. Ame- Rika iqtisodiy uyushmasining Prezi- Denti (1994). S.ning 1981 y. yozilgan «Kambag’allik va ochlik: yutuq va muammo- lar to’g’risida ocherk» nomli kitobi unga katta shuqrat keltirdi. S. bu asarida o’zi boshidan kechirgan va ko’rgan, ochlik va kambag’allik muammolarini hamda ijti- moiy yordam masalalarini har tomonlama tadqiq qildi. Nobel mukofoti laureate (1998).