ALOE

ALOE, aloy (Aloe) — loladoshlar oilasiga mansub doim yashil, ko’p yillik o’tlar (ba’zan daraxtlar) turkumi. Tropik va subtropik mintaqalarda o’sadi. Qariyb 180 turi ma’lum. Aloe turlari gultuvakda ham o’stiriladi; ularning … Read More

ALOUDDIN KAYQUBOD

ALOUDDIN KAYQUBOD (7-1236) Saljuqiylar hukmdori (1219 yildan). Alouddin Kayqubod davrida Saljuqiylar yuksak siyosiy qudratga erishgan. Alouddin Kayqubod 1220 yil Venetsiya bilan savdo bitami tuzgan; unga ko’ra, venetsiyalik savdogarlarga katga imtiyozlar … Read More

AL-ORAZ

AL-ORAZ (Arabcha — chehra, ko’rinish) — o’rta asr yaqin va O’rta Sharq falsafasida aktsidentsiya ma’nosida qo’llanilgan tushuncha. Javhar (substantsiya) narsa va hodisalarning moddiyligini, asliy substantsional xislatlarini ifodalash va shuning zaminida … Read More

ALOMATCHOY

ALOMATCHOY (Agrimonia) — ra’nodoshlar oilasiga mansub ko’p yillik o’tlar turkumi. 10 turi ma’lum. O’zbekistonda Alomatchoyning bir turi (Alomatchoy asiatica) uchraydi. U toq, patsimon bargli, mayda sariq gulli, sertuk o’simlik. Tarkibida … Read More

ALOGIZM

ALOGIZM (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi, logos — idrok) — ilmiy bilishda mantiqiy fikrlashning rolini inkor etadigan okim. Algorizm tarafdorlari tabiat va ijtimoiy hayotning taraqqiyoti hech qanday qonuniyat, tartib va … Read More

ALO UL-BUXORIY

ALO UL-BUXORIY, Alishoh ibn Muhammad ibn Qosim (13-asr Buxoro) — munajjim. Tarjimai holi haqida to’la ma’lumot yo’q. Birmuncha vaqt Xorazmda turgani uchun Xorazmiy nisbasi bilan ham mashhur. Alo ul-Buxoriy yulduzlar … Read More

AL-MUROBITUN

AL-MUROBITUN — shimoliy Afrikadagi sulola va davlat nomi (1050-1146). 1090 yilga kelib Al-Mirobitun davlati tarkibiga Marokash, G’arbiy Jazoir, G’arbiy Sahroi Kabir, musulmonlar Ispaniyasi, Balear orollari kirgan. -Mirobitun davlati Al-Muvahhidun tomonidan … Read More

AL-MUVAHHIDUN

AL-MUVAHHIDUN — shimoliy Afrikadagi sulola va davlat nomi (1146-1269). Al-Muvahhidun davlati Al-Murobitun bilan kurash jarayonida vujudga kelgan. Abdulmo’min hukmronligi paytida 1161 yilga kelib Al-Muvahhidun davlatining hududi ancha kengaygan. Rekonkista davrida … Read More

ALMASHUVCHAN O’ZARO TA’SIR

ALMASHUVCHAN O’ZARO TA’SIR — Ayniy zarralarning bir-biriga alohida ta’sir ko’rsatishi. Almashuvchan o’zaro ta’sir zarralarning diskret xarakteristikalari (zaryadi, spini, massasi) va to’lqin funktsiyasiga bog’liq. Ko’pchilik hodisalar (masalan, gomeopolyar bog’lanish hosil bo’lishi, … Read More