AMIR
AMIR (Arab. — amr qiluvchi, boshliq, hokim) — lashkarboshi, hokim, bek. Arab xalifaligining dastlabki xalifalari va umaviylar davrida alohida qo’shin qo’mondonlari Amir deb atalib, ular odatda zabt etilgan viloyatlarga noib … Read More
AMINOQANDLAR, aminodezoksiqandlar — molekulasidagi bir yoki bir necha gidroksil guruhlar (aldozalardagi yarimasetil yoki ketozalardagi yarimketaldan tashqari) o’rniga almashingan yoki almashinmagan aminoguruhlar kiritilgan monosaxaridlar. Aminoqandlar qaytaruvchilar bo’lib, qandlarga xos reaktsiyalarga kirishadi, … Read More
AMINOFENOLLAR, aminogidroksibenzollar, gidroksianilinlar — organik birikmalar. Aminofenollar mfoter birikmalar bo’lib, kislota va ishqorlar bilan reaktsiyaga kirishib, tuz hosil qiladi. Uch xil izomeri bor. o- Aminofenollar, suyuqlanish temperaturasi 174°, m- Aminofenollar, … Read More
AMINOSPIRTLAR, aminoalkogollar, alkanolaminlar, gidroksilaminlar — tarkibida amino va oksiguruhlari bo’lgan alifatik birikmalar. Kuchsiz asos xossalariga ega bo’lgan moysimon suyuqliklar. Sanoatda Aminospirtlar enoksibirikmalarni ammiak yoki aminlar yordamida aminlash. Aminospirtlar etanolamin, kir … Read More
AMINOPLASTLAR, karbamid plastiklar — sintetik smolalar asosida tayyorlangan plastmassalar. Aminoplastlar formaldegid bilan aminoguruhli organik birikmalarning polikondensatlanishi natijasida hosil bo’ladi. Aminoplastlar olishda to’ldiruvchi sifatida boshqa materiallar, masalan, yog’och qipig’i, tsellyuloza ishlatiladi. … Read More
AMINOMOY KISLOTA — tarkibida karboksil va aminoguruh bo’lgan organik kislota. Aminomoy kislota yuqori temperaturalarda suyuqlanuvchan kristall modda. Suvda yaxshi eriydi, spirtda erimaydi. a — va r- Aminomoy kislota. optik faoldir. … Read More
AMINOKISLOTALAR — molekulasida amin va karboksil guruhi bo’lgan organik birikmalar, o’simlik hamda hayvon oqsilining asosiy elementi hisoblanadi. Aminokislotalar — rangsiz, suvda eruvchan kristall moddalar. 200 ta tabiiy Aminokislotalar ma’lum. Lekin … Read More
AMINOKAPRON KISLOTA — organik kislota, rangsiz, achchiq ta’mli gigroskopik kristallar. Erish temperaturasi 202 — 203°. Molekulyar modda 131,18. Suvda yaxshi eriydi, odatdagi organik erituvchilarda erimaydi. Aminokapron kislota kaprolaktamni gidrolizlash yo’li … Read More
AMINOVA XADICHA (1909.13.5, Andijon viloyati Jalaquduq tumani — 1989.20.8, Andijon) — O’zbekiston xalq artisti (1939). 1930 yildan Andijon teatrida ishlagan. Aminova 100 dan ortiq rollarni ijro etgan. Asosiy rollari: Xonzoda … Read More
AMINOVA RAHIMA HODIYEVNA (1925.18.11, Qo’qon) — tarixchi olima, O’zbekiston Fanlar Akademiyasi akademigi (2000), O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1985), tarix fanlari Doktori (1963), professor (1968). O’rta Osiyo davlat universitetining Sharq … Read More