Рубрика: A harfi

ASTRONAVIGATSIYA — dengiz kemasi, samolyot, yerning sun’iy yo’ldoshi, kosmik kemalar va boshqalarning harakat yo’nalishi va vaziyatini aniqlash usuli. Dengiz kemasi yoki samolyotning vaziyati va harakat yo’nalishini astronomik kuzatishdan aniqlash usullari … Read More

ASTROMETRIYA (ostro… va Yunoncha metreo — o’lchayman) — astronomiya bo’limlaridan biri. Osmon jismlari vaziyatlarini va o’ziga xos xususiy harakatlarini aniqlash, ular oraligidagi burchakni o’lchash va yer yuzidagi joylarning geografik koordinatalarini … Read More

ASTROLYABIYA (lotincha astrolibium), usturlab — joyning geografik koordinatalarini, vaqtni, ob’yektning azimutini, yulduzlarning chiqish va botish paytlarini, shuningdek amaliy astronomiyaning boshqa masalalarini hal qilishda ishlatiladigan ko’chma astronomik asbob. Astrolyabiya qadim zamonlardan … Read More

ASTROLOGIYA (ostro… va Yunoncha logos — ilm) — ayrim kishilar va xalqlar taqdirini osmon yoritqichlarining vaziyatlariga qarab aytish bilan shug’ullanadigan ta’limot.

ASTROKOMPARATOR (ostro… va lotincha sotrago — taqqoslayman) — kosmik jismlarning ikki fotosuratini yoki spektrogrammasini o’zaro solishtiradigan o’lchash asbobi. Astrokomparator ikki xil bo’ladi: Blink komparator va Stereo komparator. Astrokomparator xususiy harakatlari … Read More

ASTROKOLORIMETRIYA (astro… va lotincha color — rang, metron — o’lchash) — har xil ranglarda osmon yoritqichi yorug’ligini o’lchash orqali uning fizik ko’rsatkichlarini o’rganish bilan shug’ullanadigan soha. Yoritqichdan kelayotgan no’rni har … Read More

ASTROIQLIM—joy va iqlimning astronomik kuzatishlarga ta’siri. Biror joyning Astroiqlimini o’rganishda teleskopik kuzatishlar olib borib, kechalari yulduzning miltillashi, osmonning tiniqligi va yoritilganligi, kunduz kunlari esa Quyosh diski chetining yoki Quyosh dog’ining … Read More

ASTROIDA (astro… va Yunoncha eidos — shakl) — R radiusli o’zgarmas aylananing ichki tomoni bo’ylab radiusli ikkinchi aylana harakatlanganda kichik aylanadagi nuqtaning traektoriyasini ifodalovchi chiziq. Giposikloidlarning bir turi.

ASTRODINAMIKA — osmon mexanikasining bo’limi. Yerning sun’iy yo’ldoshi, kosmik kema, sayyoralararo stansiya va kosmik apparatlarning harakat nazariyasini o’rganadi. Astrodinamikani ba’zan «kosmodinamika», «osmon ballistikasi» deb ham atashadi. Har qanday sun’iy kosmik … Read More

ASTRODATCHIK — biror sayyora yoki yulduzga tomon yo’nalishni aniqlash uchun sun’iy yo’ldosh yoki avtomatik stansiya bortiga o’rnatiladigan asbob; sezgir fotopriyomnik va yordamchi radioelektron apparatlar bilan jihozlangan ixcham teleskop. Astrodatchik yoritqichga … Read More