Рубрика: J harfiga oid geografiyaga oid ensiklopedik atamalar

Jo`y — ariq, kanal. Tarixiy manbalarda, hozirgi paytda esa, asosan, Buxoro, Navoiy va Samarsand viloyatlarida ariq, ba’zan kichikroq kanal jo`y deb ataladi. Hozirgi o`zbek adabiy tilida bu so`zning kichraytirilgan (diminutiv) … Read More

Jungli — subtropik va tropik mintaqalarning musson iqlimli o`lkalarida (Hindiston, Hindixitoy, Zond orollari va h.k.) tarqalgan qalin o`rmonlar. Junglida daraxt va bo`talar hamda ularga chirmashib o`sgan lianalar odam o`tishi qiyin … Read More

Janub, Janub nuqtasi — janub nuqtasiga tomon bo`lgan yo`nalish, haqiiy gorizont chizig`i bilan osmon mahalliy meridianining kesishish joyi. Janub nuqtasi gorizontning asosiy nuqtalaridan bo`lib, shimol nuqtasiga qarama-qarshidir.

Jangal — daryoning qayiri va pastki terrasalaridagi qalin bo`tazorlar, chakalakzor, o`rmonlar. Hozirgi o`zbek adabiy tilida changal, chakalak, changalzor shaklida qo`llaniladi.

Jayxun — 1) Amudaryoning qadimgi nomlaridan biri; 2) har qanday daryo; 3) mashhur daryolar — Amudaryo, Sirdaryo, Frot, Dajla va b. Masalan, Jayxuni Chochiy — Sirdaryo, Jayxuni Xorazm — Amudaryo.

Jala — yirik tomchili kuchli yomg`ir, sharros yomg`ir. Bahor va yoz boshida siklon faoliyati juda kuchayib, ko`tarilma oqim tezlashganda, siklonning salqin fronti o`tayotganda bo`ladi. Jala qattiq jala yog`ishi, tog`lardagi qorlarning … Read More

Jaddi — 1) Zodiak zonasidagi yulduzlar turkumi; 2) Quyosh (Shamsiya) yil hisobining o`ninchi oyi, 22-dekabrdan 21-yanvargacha davom etadi. Jaddi qishning eng qattiq oyi.

Jad doirasi — ekvatordan 23°27′ janubda joylashgan parallel, janubiy tropik 21- yoki 22-dekabrda Quyosh shu kenglikda zenitda bo`ladi va Quyosh ekvatordan eng janubga o`tgan bu nuqtani qishki Quyosh turishi nuqtasi … Read More

Javzo (arabcha javzo — egizak) — 1) Zodiak zonasidagi yulduzlar turkumi; 2) Quyosh (Shamsiya) yil hisobining uchinchi oyi, 22-maydan 21-iyungacha davom etadi. Bu vaqtda Quyosh Javzo yulduzlar turkumidan o`tadi. Javzo … Read More

Jabal – tog`. Jabal — arabcha so`z bo`lib, O`rta Osiyodagi geografik nomlarda uchraydi. Arab mamlakatlarida ko`pincha tog` nomlariga qo`shib aytiladi. Masalan, Jabal Shom, Jabal Axbor va b.