Рубрика: S harfi

Siydik yo’li, ureter, siydikni buyrak jomidan qovuqqa o’tkazuvchi juft naysimon organ. Qorin bo’shlig’ining orqa devorida, umurtqa pog’onasining ikki tomoni bo’ylab joylashgan. Uzunligi 25-30 santimetr, diametri 1,5— 13 millimetr. Tashqi devori … Read More

Siydik ajratish, siyish , Diurez— qovuq to’lganda vaqt-vaqti bilan uni bo’shatib turishdan iborat murakkab fiziologik jarayon; qovuq muskulining qisqarishi va sfinkterining bo’shashi tufayli ro’y beradi. Qovuq to’lganda mexanoreseptorlar ta’sirotni nerv … Read More

Siydik, peshob — odam va umurtqali hayvonlar moddalar almashinuvi mahsuloti (ekskret); buyraklarda ishlanib siydik yo’llari orqali chiqarib yuboriladigan suyukdik. Organizmdan Siydik bilan birga suv, tuzlar va boshqa chiqindilar, shuningdek, organizmga … Read More

Sizran — samara viloyatidagi shahar. Volgadagi pristan. Temir yo’l tuguni. Aholisi 188,3 ming kishi (1998). Mashinasozlik (og’ir mashinasozlik, «Sizranselmash», turbosozlik va boshqa korxonalar), shuningdek, neft va slanesni qayta ishlash, neft … Read More

Sidibalabbos — Jazoirning shimoliy g’arbiy qismidagi shahar. Oran viloyasida. Aholisi 152 ming kishidan ziyod. Qishloq xo’jaligi (donli ekinlar, tokzor, zaytunzorlar) rayonining savdo-sanoat markazi. Oziq-ovqat, ko’npoyabzal sanoatlari rivojlangan. Qishloq xo’jalik mashinalari … Read More

Siderik oy — oyning osmon sferasidagi ko’rinma harakati davomida 2 marta ketma-ket bitta vaziyatdan (yulduzlarga nisbatan) o’tishi orasidagi davr. Oy harakatining notekisligi tufayli Siderik oy doimiy bo’lmay, bir necha soatgacha … Read More

Signatura (lotincha signo — belgilayman, ko’rsataman) (matbaada) — 1) kitobdagi har bir bosma taboqning tartib raqami. Uning 1 va 3-betlariga yoziladi. Kitob varaqlarini tartibga solib tikish (juzlash)da foydalaniladi; 2) literaning … Read More

Sivas — Turkiyaning Markaziy qismidagi shahar. Sivas elining ma’muriy markazi. Aholisi 250,3 ming kishi (2000). Qishloq xo’jaligi (donli ekinlar, chorvachilik) rayonining savdo markazi. Vagonsozlik, tsement, oziq-ovqat, yog’ochsozlik sanoati korxonalari mavjud. … Read More

Sivalik, Old Himolay tog’lari — Himolay tog’lari sistemasidagi nisbatan pastroq tizmalar, Hindiston va Nepal hududida, Pir-Panjal va Mahabharat tizmalari oralig’ida, keng ma’noda — Himolay tog’larining Kashmirdan Tista daryosigacha bo’lgan qismining … Read More

Sivar, Sibir — Xitoy manbalari (milodiy 2-5 asrlar)da «tele» (turk so’zining ayni zamondagi xitoycha talaffuzi) deb nomlangan 44 ta turk kabilalaridan birining nomi. Xitoy manbalarida supi deb ataladi. Turk xoqonligi … Read More