Рубрика: A harfi

ALASLAR VA GAYOLAR — Indoneziyada yashovchi, madaniyatlari birbiriga yaqin ikki xalq. Shimoliy Sumatraning tog’li tumanlarida yashaydilar. Alaslar 40 ming (1987), gayolar 150 ming kishi (1987). Tillari avstronez tillari oilasiga kiradi. … Read More

ALARIX I (taxminan 370-410 yillar oxiri) — vestgotlar qiroli (395 yildan). Frakiyaga bostirib kirgan, Afinani egallagan, Korinf, Argos, Spartani vayron qilgan. Sharqiy Rim imperiyasi imperatori Arkadiy Alarix I bilan sulh … Read More

ALANQUVA — mo’g’ullarning afsonaviy ajdodi. Rashiduddinning yozishicha, barcha mo’g’ul qabilalari Dobunbayon va uning xotini Alanquvadan tarqagan. Alanquva oqila ayol bo’lib quralas qabilasidan (ba’zi manbalarga ko’ra Xo’rilartoy merganning qizi) bo’lgan. Ularning … Read More

ALANCHUQ — Janubiy Ozarbayjon (Eronning shimoliy-g’arbi) dagi tog’yon bag’rida joylashgan mustahkam qal’a. Alanchuq uch pog’ona (yarus)dan iborat, har bir pog’onaning qalin va baland devorlari bo’lgan. Alanchuq sosoniylar davrida Vizantiyaga qarshi … Read More

ALANLAR — milodiy 2-9-asrlarda Quyi Volga bo’yi, Janubiy Uraloldi, Don bo’yi, shimoliy Kaspiy bo’yi (Dneprgacha) mintaqalarda yashagan kabilalar; sarmatlarnipt avlodi. O’zlarini ironlar deb ataydilar, Vizantiya manbalarida alanlar, gruzin manbalarida oslar, … Read More

ALANIYA — shimoliy Kavkazning markaziy qismida 9-asr oxiri — 10-asrda vujudga kelgan davlat birlashmasi. 13-asr boshida mo’g’ullar istilosi natijasida parchalanib ketgan.

ALANIY, a-aminopropion kislota, tabiatda keng tarqalgan aminokislotalardan biri. Molekulyar modda 89,09. Organizmda erkin holda uchraydi, barcha oqsillar tarkibiga kiradi. R-A. CH2(NH2) CH2COOH oqsillar tarkibida uchramaydi, lekin aminokislotalar almashinuvida u oraliq … Read More

ALAND OROLLARI, Axvenanma — Boltiq dengizida, Botnik qo’ltig’iga kiraverishda; 6,5 mingdan ortiq granit Orol (balanligi 132 metrgacha) va qoyalardan iborat. Finlyandiya tarkibida. Maydoni 1,5 ming kilometr kvadrat. Aholisi 25 ming … Read More

ALANGALANISH — yonishni vujudga keltiruvchi jarayon; yonuvchi moddaning biror issiqlik manbai (alanga, qizigan jism, elektr uchquni) ta’sirida o’t olib, yolqinlanib yonishi. Alangalanish yonilg’ining o’z-o’zidan o’t olishidan farq qiladi; tashqi manba … Read More

ALANGA FOTOMETRIYASI — emission spektral analiz turlaridan biri. Asosan eritmalardagi ko’pgina metallar va nodir yer elementlari atomlari miqdorini ularning alanga spektral chiziqlari yoki yo’llariga qarab aniqlashda qo’llaniladi. Yoritgich gaz, vodorod, … Read More