Рубрика: A harfi

AKT (lotincha actus — harakat, as turn — hujjat) — 1) harakat, amal; 2) ma’lum shaklda tuzilgan rasmiy hujjat; 3) dramatik asar yoki teatr tomoshasining tug’allangan qismi (parda).

AKSONOMETRIYA (Yunoncha axop — o’q va metriya) — predmetlarni chizmada parallel proektsiyalar yordamida tasvirlash usuli. Fazoviy shakllarning aksionometrik proyeksiyalarini qurish uchun uchta o’zaro perpendikulyar o’qlar OX, OY, OZ va shu … Read More

AKSONOGRAF (Yunoncha axop — o’q va … grafin) — aksonometrik tasvirlar yoki predmetlarning yaqqol tasvirlarini chizish uchun mo’ljallangan mexanizm. Ishi aksonometrik proyektsiyalashga asoslangan.

AKSON (Yunoncha axon — o’q), neyrit — nerv tolalarining yig’indisidan paydo bo’lgan o’q; nerv hujayrasining uzun o’simtasi. Akson ta’sirotni (nerv impulsini) periferik a’zolardan markaziy nerv sistemasiga va aksincha, Markaziy nerv … Read More

AKSIRISH, tushkirish — organizmning himoya reaktsiyalaridan biri. Yot jismlar (chang, shilliq modda, achchiq, qo’lansa islar va boshqalar) burun bo’shlig’idagi shilliq qavatning nerv hujayralariga ta’sir etishi natijasida Aksirish sodir bo’ladi. Ta’sirlovchilar … Read More

AKSIOMATIK METOD — aksiomalarga asoslanib ilmiy nazariya qurish usuli. Asos qilib olingan aksiomalar tizimi (aksiomatika) muayyan nazariy tizimda isbotsiz haqiqiy deb qabul qilinadi. Boshqa nazariy bilimlar, xulosalar to’la ravishda aksiomatikadan … Read More

AKSIOMA (Yunoncha axioma) — o’z-o’zidan ravshanligi, ayonligi sababli isbotsiz qabul qilinadigan holat, tasdiq, fikr. Deduktiv quriladigan ilmiy nazariyalarda asosiy tushunchalarning boshlang’ich xossalari. Aksiomalar tizimi bilan kiritiladi va bosha hamma xossalar, … Read More

AKSIOLOGIYA (Yunoncha axia — qimmat, qadr va … logiya) — qadriyatlar to’g’risidagi fan.

AKSINIT (Yunoncha axine — bolta; kristalining shaklidan olingan) — mineral. Rangi ko’pincha moviy yoki binafsha rangda tovlanuvchi qo’ng’ir tusda. Kristallar, druzalar, massalar holida bo’ladi. Aksari temir, mis, polimetall, qalay va … Read More

AKSIAL-PORSHENLI NASOS — rotori aylanma va porshenlari (7-9 ta) ilgarilama-qaytma harakat qiladigan rotorli nasos. Rotorining aylanish o’qi porshenlar o’qi bilan 0-45° burchak tashkil qiladi. Suyuqlikni haydash bosimi — 30 MPa. … Read More