Рубрика: A harfi

ADENOIDLAR (Yunoncha aden — bez va eidos — o’xshash) — burun-halqum, asosan, murtak limfa tugunlarining o’sib qalinlashishi. Ko’pincha bolalarda uchraydi. Adenoidlar oqibatida surunkali tumov, dimog’ bilan gapirish, tinch uxlay olmaslik, … Read More

ADENOZINTRIFOSFAT KISLOTA, ATF — adenin, riboza va uch molekula fosfat kislotadan tarkib topgan organik modda. Adenozintrifosfat kislota organizm xujayralarida doimo sintezlanib va iste’mol qilinib turadi. Adenozintrifosfat kislota o’zining pirofosfat bog’larida … Read More

ADENOZIN (Adenosinum), Cl0H35N5O4 — adenin va riboza uglevodidan tashkil topgan nukleozid. Rangsiz kristall modda. Molekulyar modda 267,1. Suyuqlanish temperaturasi 229°. Suvda yaxshi eriydi, organik erituvchilarda erimaydi. Adenozin kuchsiz ishqoriy xossaga … Read More

ADENOVIRUSLAR (Yunoncha aden – bez va viruspar) — tarkibida DNK gruppasi bo’lgan, odam va hayvonlarda adenovirus kasalliklarini qo’zg’atuvchi viruslar. Ular nafas yo’llaridagi bez (adenoid) to’qimalarida yashab, o’tkir katar, kon’yunktivit, enterokolit, … Read More

ADENAUER Konrad (1876.5.1, Kyoln — 1967.19.4, Bonn) — Germaniya Federativ Respublikasi davlat arbobi. 1917-33 yillarda Kyoln shahrining oberburgomistri. 1920-32 yillarda Prussiya davlat Kengashining raisi. «Markaz» katolik partiyasining arbobi. 1946 yil … Read More

ADELI YERI — Sharqiy Antarktidaning chekka qismi, 136° va 142° sharqiy qismi ular orasida joylashgan. Qirg’oqlari Hind okeaniga tutashgan. Iqlimi g’oyatda sovuq, tez-tez dovullar bo’lib turadi. Yer yuzasi qalin muzlar … Read More

ADELAIDA — Avstraliya Ittifoqining Janubdagi shahar. Janubiy Avstraliya shtatining ma’muriy markazi. Aholisi shahar atrofi bilan 1,1 million kishi (1991). Torrens daryosi kesib o’tadigan qurg’oqchil sertepa joyda. 1836 yilda bunyod etilgan. … Read More

ADEKVAT TA’SIRLOVCHI, adekvat ta’sirot — retseptorlarni tanlab qo’zg’atadigan oddiy fiziologik ta’sirot. Retseptorlar shu ta’sirotni sezishga moslashgan bo’ladi. Masalan, ko’zga yorug’lik; quloqqa tovush; teriga issiq, sovuq, bosim, tegish-taqalish; tomirga qon kimyoviy … Read More

ADEKVAT (lotincha adaeguatus — tenglashgan, mos, aynan bir, o’xshash) — bilish nazariyasida narsa va hodisalarning xossalari va aloqalarini ularning ob’ektiv mazmuniga to’g’ri keladigan, aniq va mos qilib olish. Inson ongi … Read More

ADDIS-ABEBA (amxara tilida — yangi gul) — Efiopiya (Habashiston)ning poytaxti va Addis-Abeba viloyatining ma’muriy markazi. Addis-Abeba Efiopiya (Habashiston) tog’ligida, dengiz sathidan 2400 metr balandlikda. Aholisi 1,5 million kishi (1995). Shaharga … Read More