3 mart kun tarixi

? BAYRAMLAR:

?? Butunjahon yovvoyi tabiat kuni.
? Xalqaro bolalar televideniyesi va radioeshittirishlari kuni.
? Xalqaro yozuvchilar kuni.
? Xalqaro quloq va eshitish salomatligini himoya qilish kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? AQSh – Davlat madhiyasi kuni.
?? Qirg‘iziston – Bayroq kuni.
?? Misr – Sportchilar kuni.
?? Gruziya – Onalar kuni.
?? Yangi Zelandiya – Bolalar kuni.
?? Fransiya – Milliy buvilar kuni.
?? Sharqiy Timor – Faxriylar kuni.
?? Malavi – Shahidlar kuni.
?? Bolgariya – Ozodlik kuni.
?? Yaponiya – Hinamatsuri (Qizlar kuni yoki Qo‘g‘irchoqlar kuni).

? VOQEALAR:

  • 1067 – Minsk ilk bor solnomalarda tilga olingan.
  • 1575 – Tukara jangida Buyuk Akbar bengallarni tor-mor qildi.
  • 1613 – Mixail Romanov Rossiya imperiyasi taxtiga oʻtirdi.
  • 1639 – Bostonda (AQSh) tashkil etilgan kollej homiysi Jon Garvard sharafiga Garvard nomini oldi.
  • 1813 – Britaniya Shvetsiyaga Napoleon bilan ittifoq tuzishdan bosh tortgani uchun pul to’ladi.
  • 1837 – AQSh Texas Respublikasi mustaqilligini tan oldi.
  • 1861 – Aleksandr II Rossiyada krepostnoylik huquqini bekor qildi.
  • 1863 – AQSh Kongressi barcha hindularni Kanzasdan rezervatsiyalarga majburan ko’chirish to’g’risida rezolyutsiya qabul qildi.
  • 1875 – Viktoriya oʻyingohida tarixda ilk bor Xokkey oʻyini boʻldi.
  • 1876 – Qo‘qon xonligi o‘rnida Farg‘ona viloyati tuzilib Rossiyaga qo‘shib olindi.
  • 1878 – Rossiya va Turkiya Sin-Stefano shartnomasini imzolashdi.
  • 1918 – Rossiya va Germaniya Brest tinchlik kelishuvini imzoladilar.
  • 1921 – Kanadalik fiziolog Frederik Banting insulinni kashf qildi.
  • 1923 – „Time“ jurnali sotuvga chiqdi.
  • 1924 – Turkiyada Millat Majlisi Usmonlilar imperiyasi tugatilganini e’lon qildi.
  • 1933 – Gitler Potsdamda Uchinchi reyx tuzilganini e’lon qildi.
  • 1938 – Saudiya Arabistonidagi birinchi neft skvajinasi ishga tushdi.
  • 1942 – Brumga Yaponiyaning havo hujumi.
  • 1965 – Britaniya mustamlakasi Bechuanalend (hozirgi Botsvana) o’zini o’zi boshqarish huquqiga ega bo’ldi.
  • 1980 – Yadroviy materialni jismoniy himoya qilish bo’yicha xalqaro konvensiya imzolandi (1987-yil 1-noyabrda kuchga kirgan).
  • 1991 – Referendumda Latviya aholisining 74%i, Estoniyada referendumda esa 78% dan ortigʻi SSSRdan mustaqillik uchun ovoz berdi.
  • 1992 – Oʻzbekiston va Vengriya davlatlari oʻrtasida diplomatik aloqalar oʻrnatildi.
  • 1995 – Orolni qutqarish Xalqaro fondi tashkil qilindi.
  • 1998 – Microsoft bosh direktori Bill Geyts AQSh Kongressida kompyuter bozorini monopollashtirishda ayblanib so’roq qilindi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1709 – Andreas Sigizmund Marggraf (1782) – nemis kimyogari, qand lavlagidan birinchi marta shakar olgan.
  • 1845 – Georg Kantor (1918) – nemis matematigi, Toʻplamlar va transfinit sonlar nazariyasini yaratgan. 
  • 1847 – Aleksandr Bell (1922) – amerikalik ixtirochi va sanoatchi, telefon ixtirochisi.
  • 1866 – Toshkanboy Egamberdiev (1963) – O’zbek dorbozlar sulolasi asoschisi.
  • 1895 – Ragnar Frisch (1973) – norveg iqtisodchisi, Nobel mukofoti sohibi (1969).
  • 1898 – Roman Gershanik (1983) – rus grafik rassomi, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1944).
  • 1904 – Borovkov Aleksandr (1962,15) – turkiyshunos olim, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1945).
  • 1906 – Karimov Mirqodir (1979) – fitopatolog-mikolog olim.
  • 1918 – Artur Kornberg (2007) – amerikalik biokimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1959).
  • 1929 – Jonrid Abdullaxonov (2015) – taniqli o‘zbek yozuvchisi.
  • 1944 – Nurmatov Hojiakbar (2007) – aktyor, Oʻzbekiston xalq artisti (1989). 
  • 1953 – Ziko  – braziliyalik futbolchi va futbol murabbiyi.
  • 1954 – Abdulla Xolmuhamedov – Sovet Ittifoqi va oʻzbek harbiy arbobi, harbiy havo kuchlari qoʻmondoni (2003—2008).
  • 1965 – Dragan Stoykovich – serbiyalik futbolchi.
  • 1982 – Jessika Timberleyk – amerikalik aktrisa va model.
  • 1993 – Shahobiddin Zoirov – o’zbekistonlik bokschi, Oʻzbekiston iftixori, olimpiya oʻyinlari chempioni (2016).
  • 1997 – Karla Kamila Kabelo Estrabao – asli kubalik boʻlgan amerikalik qoʻshiqchi va qoʻshiqnavis