8 may kun tarixi

? BAYRAMLAR:

?? BMT  — II Jahon urushi qurbonlari xotirasiga bag‘ishlangan xotirlash va totuvlik kunining birinchi kuni .
? Xalqaro Talassemiya kuni
? Butunjahon Qizil Xoch va Qizil Yarim Oy kuni.
? Coca-Cola tug’ilgan kun
? Butunjahon eshak kuni‌‌

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Janubiy Koreya – Ota-onalar kuni.
?? Norvegiya – Faxriylar kuni.
?? Filippin – Radio kuni.
?? AQSh ‐ Milliy talaba hamshiralar kuni‌‌.
?? Meksika – Idalgo kuni, Meksikaning milliy qahramoni Migel Idalgo tug‘ilgan kun.
?? Armaniston – Erkrap kuni.
?? AQSh – Kasbiy xavfsizlik va salomatlik kasbiy kuni.
?? Ukraina – Xotira kuni va natsizm ustidan g’alaba kuni.

? VOQEALAR:

  • 1541 – Ispan sayyohi Ernando de Soto Missisipi daryosini ochdi.
  • 1713 – Shimoliy urushda Xelsinki ruslarga taslim boʻldi.
  • 1713 – Rossiya poytaxti Moskvadan Sankt-Peterburgga ko‘chirildi.
  • 1794 – Fransuz olimi va zamonaviy kimyoning otasi Antuan Lavuazye korruptsiyada ayblanib qatl etildi.
  • 1842  – Versal temir yo’li halokati (Fransiya), kamida 55 kishining hayotiga zomin bo’ldi.
  • 1846 – Palo-Alto yonidagi jang, amerika-meksika urushidagi birinchi jang.
  • 1886 – Doktor Jon Pemberton o‘ylab topgan Coca-Cola ichimligi birinchi marta ishlab chiqarildi.
  • 1895 – Xitoy Tayvanni Yaponiyaga topshirdi.
  • 1902 – Mon-Pele vulqoni otilishi natijasida 20.000 dan ortiq odam nobud boʻldi.
  • 1903 –  Birinchi haqiqiy dirijabl – «Lebodi» o’zining 37 km masofaga birinchi parvozini amalga oshirdi.
  • 1923 – Buyuk Britaniya Sovet Rossiyasiga bir qator ultimatum talablarini qo’ydi («Kerzon ultimatumi»).
  • 1942 – Marjon dengizidagi jang.
  • 1945 – Yevropada G‘alaba kuni.
  • 1945 – Berlin yonidagi Karlsxortda Germaniyaning II jahon urushida so‘zsiz taslim bo‘lishi haqidagi akt imzolandi.
  • 1949 – Bonndagi parlament kengashi tomonidan “Asosiy qonun” (Germaniya Federativ Respublikasi Konstitutsiyasi) qabul qilindi.
  • 1953 – Butunjahon Qizil Xoch tashkiloti tashkil topdi.
  • 1962 – Britaniya poytaxtida trolleybuslar qatnovi to‘xtatildi. 
  • 1967 – “Noma’lun Soldat Qabri” memorial arxitektura ansambli ochildi.
  • 1990 – Estoniyaning SSSR tarkibidan chiqishi.
  • 1996 – Toshkentda “Buyuk ipak yo‘li XX asrda: yangicha falsafa” mavzuida sopol plastika bo‘yicha Xalqaro simozium bo‘lib o‘tdi.
  • 2004 – Kompyuter virusini yaratuvchi 18 yoshli Sasser Germaniya politsiyasi tomonidan hibsga olindi.
  • 2020 – Rossiyaning boshqaruvchisiz avtonom “Vityaz-D” suv osti vositasi Mariana botig‘i tubiga (10 028 m) tushirildi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1639 – Jovanni Battista Gaulli – barokko davri italyan rassomi.
  • 1737 – Eduard Gibson – ingliz tarixchisi.
  • 1753 – Migel Idalgo – meksikalik ruhoniy, mekska inqilobining rahbari.
  • 1876 – Nikolay Nilovich Burdenko (1946) – jarpoh, Rossiyada neyroxirurgiya fani asoschilaridan biri.
  • 1884 – Garri Trumen – AQSh ning 33-prezidenti (1945-1953).
  • 1899 – Friedrich Hayek (1992) – iqtisodchi va faylasuf, Nobel mukofoti sohibi (1974).
  • 1902 – André Michel Lwoff (1994) – fransuz mikrobiologi va biokimyogari, Nobel mukofoti sohibi (1965).
  • 1912 – Orif Alimov (2005) – O’zSSR Ministrlar Soveti Raisi (1953-1961).
  • 1916 – Joao Avelanj – braziliyalik sport arbobi, FIFA ning 7-prezidenti (1974-1998).
  • 1926 – Sir David Frederick Attenborough – ingliz suxandoni va tabiiy tarixchi, tarixdagi 100 Buyuk Britaniyaliklardan biri.
  • 1937  – Tomas Pinchon – amerikalik adib, qora yumor asoschisi.
  • 1939 – Sidney Altman – amerikalik kimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1989).
  • 1960 – Mahmud Namozov – O‘zbekiston xalq artisti.
  • 1970 – Luis Enrike – ispaniyalik futbolchi, Olimpiada chempioni (1992), murabbiy.
     – 1975  – Enrike Iglases – mashhur ispan qo‘shiqchisi.
  • 1978 – Lusio (Lusimar Ferreyra da Silva) – braziliyalik futbolchi, jahon chempioni (2002).
  • 1981 – Andrea Barsalli – italyan futbolchisi, jahon chempioni