12 yanvar kun tarixi

? BAYRAMLAR:

?? AQSh – Farmasevtlar kuni.
?? Jazoir – Berbercha Yangi yil.
?? Hindiston – Yoshlar kuni.
?? Rossiya – Prokuratura xodimlari kuni.
?? Tanzaniya – Zanzibar inqilobi kuni.
?? Turkmaniston – Xotira kuni (1871-yilgi Go‘ktepa fojeasini xotirlash).
?? Ukraina – Siyosiy mahbuslar kuni.

? VOQEALAR:

  • 930 – Karmatlar rahnamosi Abu Tohir tomonidan Makka shahrini talash boshlandi.
  • 1570 – Podsho Ivan IV qo‘shini Novgorodni egalladi, shaharda qatli om boshlandi.
  • 1780 – Syurixda “Syurxer Zaytung” gazetasi nashrdan chiqa boshladi.
  • 1816 – Fransiya hukumati Bonapartlar oilasini mamlakatdan abadiy surgun qilish to‘g‘risida farmon chiqardi.
  • 1848 – Ikki Sitsiliya qiroli Ferdinand II ga qarshi inqilob boshlandi.
  • 1879 – Janubiy Afrikada mahalliy zulus qabilalari va britan mustamlakachilari o‘rrtasida urush boshlandi.
  • 1919 – Berlinda spartakchilar qoʻzgʻoloni bostirildi.
  • 1913  – Iosif Jugashvili birinchi marta Stalin taxallusi bilan imzo chekdi.
  • 1928 – AQShda birinchi marta ayol kishi elektr stulda qatl qilindi.
  • 1932 – Xetti Karauey AQSH senatiga saylangan birinchi ayol bo’ldi.
  • 1936 – Sobiq SSSRda «Lokomotiv» sport uyushmasi tuzildi.
  • 1942 – Surxondaryo viloyatida Uzun tumani tashkil etildi.
  • 1943  – «Iskra» operatsiyasi boshlandi, natijada Leningrad blokadasi yorib o‘tildi.
  • 1945 – Ikkinchi jahon urushi: Visla-Oder operatsiyasi boshlandi.
  • 1950 – SSSRda xoinlik, shpionlik uchun yana o‘lim jazosi joriy qilindi.
  • 1959 – Berri Gordi “Motown Records” studiyasini ochdi.
  • 1964 – Zanzibarda davlat to‘ntarishi.
  • 1974 – Liviya va Tunis birlashib, Islom arab davlati tuzishganini e’lon qilishdi.
  • 1990 – Ruminiyada kommunistik partiyalar ta’qiqlandi.
  • 1993 – Chad O‘zbekiston suverenitetini tan oldi
  • 1993 – Buxoro viloyatida Qorovulbozor tumani tashkil topdi.
  • 1998 – Insonni klonlashtirishni ta’qiqlovchi protokol imzolandi.
  • 2010 – Toshkent shahrida «Vatanga qasamyod» haykali ochildi.
  • 2010 – Gaiti zilzilasi: 220 ming kishi halok boʻldi.
  • 2021 – Flash Player plagini ishlashni to’xtatdi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1580 – Yan Baptista van Gelmont (1644) – belgiyalik kimyogar, fiziolog, vrash va alkimyogar, gaz so‘zini o‘ylab topgan, muzning erish va suvning qaynash nuqtaasini harorat standartiga kiritgan.
  • 1628 – Sharl Perro (1703) – Fransuz shoiri va tanqidchi. Fransiya akademiyasi a’zosi.
  • 1746 – Johann Heinrich Pestalozzi (1827) – shveysariyalik pedagog , boshlangʻich taʼlim nazariyasi asoschisi.
  • 1863 – Svami Vivekananda (1902) – hind mutafakkiri, diniy islohotchi va jamoat arbobi. 
  • 1873 – Spiridon Luis (1940) – grek yengil atletikachisi, marafon yugurishida birinchi olimpiya chempioni (1896).
  • 1876 – London Jek (asl ism-sharifi Jon Griffit) (1916) – amerika yozuvchisi.
  • 1899 – Paul German Myuller (1965) – shveysariyalik kimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1948).
  • 1907 – Sergey Korolyov (1966) – sovet olimi, konstruktor, amaliy kosmonavtikaning asoschisi.
  • 1907 – Shohida Ma’zumova
    (1988) – Taniqli o‘zbek aktrisasi, O‘zbekiston xalq artisti (1955).
    Kun tarixi kanalidan olindi.
  • 1912 – Dinmuhammad Kunayev (1993) – Qozog‘iston Kompartiyasi MQ sekretari (1960-1962, 1964-1986).
  • 1931 – Leyla Erbil (2013) – 20-21-asrlar boʻsagʻasidagi yetakchi turk yozuvchilaridan biri.
  • 1936 – Ilyos Mallayev (2008) – buyuk oʻzbek-yahudiy shoiri, qoʻshiqchisi, dramaturgi, so’z ustasi va bastakori, Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist.
  • 1943 – Kamoliddin Rahimov (2015) – xonanda, Oʻzbekiston xalq artisti (1983).
  • 1949 – Xaruki Murakami – yapon adibi, tarjimon.
  • 1964 – Jeffrey Preston Bezos (Jeffrey Preston Jorgensen) – merikalik investor, Bezos Amazon.com, Inc.’ning asoschisi.
  • 1967 – Renata Litvinova – rus aktrisasi, ssenariynavis.
  • 1986 – Zlata Ognevich – ukrain qo‘shiqchisi.
  • 1987 – Rasul Kusherbayev – kelib chiqishi qozoq boʻlgan oʻzbek siyosatchisi, muharrir va jurnalist, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputati.