5 oktabr kun tarixi

? BAYRAMLAR:

?? Butunjahon o‘qituvchilar kuni.
? Xalqaro fohishalikka qarshi kurash kuni.
? Butunjahon meningit kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Buyuk Britaniya, ?? Irlandiya – Milliy She’riyat kuni.
?? Tojikiston – Davlat tili kuni.
?? Hindiston – Milliy delfinlar kuni.
?? Eron – Huquqni muhofaza qilish organlari kuni.
?? Indoneziya – Qurolli Kuchlar kuni.
?? Boliviya – Muhandislar kuni.
?? Vanuatu – Konstitutsiya kuni.
?? Portugaliya – Respublika kuni.
?? Rossiya – Jinoyat qidiruv xodimlari kuni.

? 5-OKTABRDA SODIR BO‘LGAN VOQEALAR:

  • mil. av. 105 – Arauzion jangi.
  • 1462 – Temuriyzoda Abu Said (1451-1469) Ulug‘bekning nabirasi Muhammad Jo‘giy tomonidan egallab olingan Shohruxiyani Xo‘ja Ahrorning yordami bilan qayta egallab, isyonni bostirishga muvaffaq bo‘ldi.
  • 1502 – Xristofor Kolumb Kosta-Rikani kashf etdi.
  • 1793 – Milliy konvent dekreti asosida Fransiya respublikasi kalendari qabul qilindi
  • 1831 – Ksentem jangi.
  • 1864 – Hindistonning Kalkutta shahrida yuz bergan kuchli bo’ron 60 ming kishining hayotiga zomin bo’ldi.
  • 1908 – Bosniya inqirozi: Avstro – Vengriya Bosniya va Gersegovinani anneksiya qildi.
  • 1910 – Portugaliya Respublika deb e’lon qilindi.
  • 1915 – Bolgariya Germaniya va Avstriya tomonida turib Birinchi Jahon urushiga kirdi.
  • 1927 – „Jazz kuychisi“ filmi katta ekranga chiqdi.
  • 1938 – O‘zbekistonda jismoniy tarbiya va sport tashkilotchisi bo‘lgan Hidoyat Inoyatov Moskvada o‘tkazilgan fizkulturachilar kunida Stalinga suiqasd qilmoqchi bo‘lgan, deb ayblandi va otib tashlandi. U 1958-yilda oqlandi.
  • 1970 – Anvar Sadat Misr davlat rahbari etib saylandi.
  • 1973 – Misr va Suriya Isroilga hujum qildi.
  • 1993 – Boris Yelsin Rossiyada muxolif partiyalar va gazetalar faoliyatini taqiqladi.
  • 2003 – Ahmad Qodirov – Checheniston Respublikasi prezidenti etib saylandi.
  • 2008 – Qirg’izistondagi zilzila, 75 kishi halok bo’ldi.

? 5-OKTABRDA TAVALLUD TOPGAN MASHHURLAR:

  • 1609 – Paul Fleming (1640) – nemis shifokori va shoiri.
  • 1713 – Deni Didro (1784) – fransuz yozuvchisi, faylasuf, ma’rifatparvar, entsiklopedist.
  • 1781 – Bernard Bolsano (1848) – chex matematigi va faylasufi.
  • 1829 – Chester Alan Artur (1886) – AQShning 21-prezidenti (1881-1885).
  • 1864 – Lyumyer Lui Jan (1948) – fransuz kinematografiya ixtirochisi, Fransuz FA a’zosi (1919).
  • 1879 – Frensis Rous (1970) – birinchi onkogen virusni kashf etgan amerikalik patolog, Nobel mukofoti sovrindori (1966).
  • 1921 – Qodir Tojiyev (2001) – diktor, Oʻzbekiston xalq artisti (1990). 
    Kun tarixi kanalidan olindi
  • 1936 – Nodirov Turdi – kinorejissyor – operator, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi (1973).
  • 1936 – Vatslav Gavel (2011) – chexiyalik siyosatchi, Chexiya Prezidenti (1989-2003).
  • 1937 – Najmiddin Komilov (2012) – adabiyotshunos olim, filologiya fanlari doktori (1975), professor (1991).
  • 1943 – Inna Churikova – teatr va kino aktrisasi, SSSR xalq artisti.
  • 1952 – Mir-Akbar Raxmanqulov – oʻzbek davlat arbobi, yuridik fanlar doktori, professor, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati aʼzosi.
  • 1952 – Imomali Rahmonov, Tojikiston Prezidenti (1992-yildan).
  • 1972 – Asliddin Xudoyberdiyev – yunon-rum kurashchisi, xalqaro toifadagi sport ustasi (1999). «Oʻzbekiston iftixori» (2002).
  • 1973 – Sedrik Villani – fransiyalik matematik. 
  • 1975 – Keyt Uinslet – britaniyalik aktrisa, “Oskar”, “Oltin globus”, “BAFTA” va boshqalar sohibasi.
  • 1976 – Ramzan Qodirov – Checheniston prezidenti (2007 yildan).
  • 1981 – Chjan Iniin – xitoylik sportchi, stol tennisi bo‘yicha 4 karra olimpiya chempioni.
  • 1982 – Saori Yosida – yaponiyalik erkin kurashchi, 3 karra olimpiya, 13 karra jahon chempioni.