14 dekabr kun tarixi

? BAYRAMLAR:

? Xalqaro maymunlar kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Ukraina – Chernobil halokatchilari kuni.
?? Japan – Qirq yetti Roninni xotirlash kuni.
?? AQSh – Alabama shtati kuni.
?? Bangladesh – Qatl qilingan ziyolilar kuni.
?? Rossiya – Boshqird tili kuni.
?? Hindiston – Milliy energiya tejash kuni.
?? Turkmaniston – Neft sanoati va geologiya xodimlari kuni.

? VOQEALAR:

  • 835 – Tan imperiyasida “Totli shudring fitnasi» muvaffaqiyatsiz yakunlandi.
  • 1420 – Shohrux Xitoy imperatori Chju-Di saroyiga yuborgan katta elchilar guruhi Xitoy poytaxti Xonbaliq (xozirgi Pekin) shahriga yetib bordilar.
  • 1542 – Mariya Styuart tugilganiga atigi 6 kun bo’lganida Shotlandiyaning qirolichasi deb elon qilindi. 
  • 1799 – AQShning birinchi yetakchisi Jorj Vashington hayotdan ko’z yumdi.
  • 1875 – “Po’latxon” nomi bilan o‘zini xon deb e‘lon qilgan Mulla Is‘hoq Mulla Hasan o‘g‘li Marg’ilon shahridan xonlikning poytaxti Qo’qon shahriga keldi.
  • 1896 – Glazgoda metropoliten ishga tushdi.
  • 1900 – Kvant mexanikasi ta’limoti nashrdan chiqdi..
  • 1911 – Amundsen Janubiy qutbga yetib bordi.
  • 1913 – Gretsiya Krit orolini rasman anneksiya qildi.
  • 1918 – Karl Fridrix Finlyandiya taxtidan voz kechdi.
  • 1939 – SSSR Millatlar Ligasidan chiqarildi.
  • 1942 – Toshkent yaqinida ANT-20 halokatga uchradi. 36 ta qurbon.
  • 1943 – SSSR Davlat («Stalin») madhiyasi Butunittifoq Kommunistik partiyasi (bolsheviklar) MK Siyosiy byurosi qarori bilan tasdiqlandi.
  • 1955 – Avstriya, Albaniya, Bolgariya, Iordaniya, Irlandiya, Ispaniya, Italiya, Kambodja, Laos, Liviya, Nepal, Portugaliya, Ruminiya, Finlandiya, Seylon, Vengriya BMT ga qabul qilindi.
  • 1960 – Istanbul bo’g’ozida yunon va Yugoslav neft tankerlari to’qnashib ketdi. Fojiada 52 kishi halok bo’ldi. Dengizga to’kilgan tonnalarcha neft 52 kun davomida yonib turdi.
  • 1974 – Buxoroda Yak-40 samolyotining halokati. 7 ta qurbon.
  • 1988 – Ispaniyada 24 soatlik ommaviy ish tashlash.
  • 1990 – 1936-yildan O’zbekiston tarkibida bo’lgan Qoraqalpog’iston o’z davlat suverenitetini e’lon qildi.
  • 1992 – Qoraqalpog‘iston Respublikasining Davlat bayrog‘i tasdiqlandi. 
  • 1995 – Deyton kelishuvi imzolandi.
  • 2004 – Dunyodagi eng baland transport ko‘prigi – Miyo Viadugi ochildi.
  • 2008 – Moskva va Sankt-Peterburgda «Dissidentlar marshi» bo’lib o’tdi.
  • 2012 – Sandi-Xuk maktabidagi ommaviy qotillik.

? TAVALLUDLAR:

  • 1503 – Nostradamus (1566) – fransuz vrachi, olim, shoir, astrolog va bashoratchi.
  • 1546 – Tixo Brage (1601) – daniyalik astronom, munajjim va Uyg’onish davri kimyogari.
  • 1789 – Zinaida Volkonskaya – rus yozuvchi, shoira, adabiy salon bekasi.
  • 1821 – Nikolay Sherbina (1869) – rus shoiri.
  • 1895 – Ejen Emil Pol Grendel (1952) – fransuz shoiri. Vafotidan soʻng unga Xalqaro Tinchlik mukofoti berilgan (1953).
  • 1895 – Georg VI (1952) – Buyuk Britaniyaning qiroli (1936-1952).
  • 1909 – Edvard Tatum (1975) – amerikalik biokimyogar va genetik, Nobel mukofoti sohibi (1958).
  • 1914 – Zoxidov Voxid (1983) – Adabiyotshunos olim, faylasuf, publitsist, O’zbekiston FA akademigi (1966). O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1964).
  • 1922 – Nikolay Basov (2001) – sovet fizigi, akademik, Nobel mukofoti sohibi (1964).
  • 1924 – Radj Kapur (1988) – mashhur hind aktyori, kinorejissyor.
  • 1925 – Fayzullo Karomotov – san’atshunoslik fanlari doktori, professor, musiqashunos, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi.
  • 1979 – Maykl Ouen – ingliz futbolchisi.
  • 1984 – Jamila Abdullayeva – o‘zbek aktrisasi va modeli.
  • 1988 – Vanessa Enn Hadjens – amerikalik aktrisa va qoʻshiqchi.