Muallif: Admin

Sel — tog’vodiylari, soylar va jar- lardan oqib keladigan, katta vayrongar- chilik kuchiga ega bo’lgan qisqa muddatli loyqa yoki loyqatosh aralash kuchli suv oqimi. Qorlarning jadal erishi, kuch- li jala … Read More

Sekund, sekunda (lot. secunda divisio — ikkinchi bo’lish) — 1) vaqt o’lchov birligi. s, sek b-n belgilanadi. S. o’rtacha Quyosh sutkasining 1/86400 qismiga teng: 1 sek = 1/60 min = … Read More

Sekstant (lot. sextans — oltinchi) — ufq ustidagi osmon yoritqichlarining balandligini belgilash yoki kuzatuv- chi joyi koordinatalarini aniqlash maqsadida ko’rinadigan jismlar orasidagi burchaklarni o’lchash uchun mo’ljallangan ko’zguliqaytargichli as- bob. Uning … Read More

Sekst empirik (Sextus Empiricus) (taxm. 200-250) — yunon faylasufi, shifokori, qad. klassik skeptisizm vakili. Aleksandriya va Afinada yashagan. Pirrondan tortib ene- sidemgacha bo’lgan yunon skeptiklarining fikrmulohazalarini to’plagan va tizim- ga … Read More

SEYFERT GALAKTIKALARI – o’zagi ko’pincha yulduzsimon bo’lib, uning nurlanish spektri kuchli keng chiziqlardan iborat bo’lgan galaktika- lar; amerikalik olim Seyfert kashf qilgan. S.g. Markaziy qismidagi keng chiziqlarning tezligi, bir necha … Read More

Seysmik razvedka – kon qidirishning geofizik usullaridan biri. U portlatish va zarba manbala- ridan har tomonga tarqalgan elastic to’lqinlarni o’rganishga asoslangan. Er pustila bu to’lqinlar eng chuqurda joy- lashgan tog’jinslarigacha … Read More

Seysmik karotaj – burg’i quduqlarida elastik to’lqinlarning o’tish tezligi, qaytish, tarqalish va yutilish koeffisientlari yordamida tog’jinslarining seysmik xossalarini o’rganish. Olingan natijalar seysmik razvedka ishlari natijalarini o’rganish, tog’jinslari tarkibi va fizik … Read More

Seyitov Reyimbay (1915, Qo’ng’irot sh.) — qoraqalpoq aktyori. O’zbekiston xalq artisti (1957). 1936 y. k-z teatrida, 1944-92 y.lar Berdaq no- midagi Qoraqalpoq davlat musiqali tea- trida ishlagan. «Kim to’g’ri» (Qosimjon), … Read More

Sezuvchanlik, sezgirlik, ta’sirchanlik — tirik organizmning tashqi va ichki muhit ta’sirini qabul qilish xususiyati; tor ma’noda anali- zatorlarning qo’zg’atuvchilarga javob siga ega hayvonlarda ixtisoslashgan sezish hujayra (reseptor)lari turli qo’zg’atuvchilarga nisbatan … Read More

Sezgi — olamdagi narsa va hodisalar ayrim xossalarining miyada- gi in’ikosi. Materiyaning S. a’zolari- ga ta’sir ko’rsatib, bosh miya po’stlog’I nerv markazini qo’zg’atishi asosida pay- do bo’ladi. S. dunyoni bilishning … Read More