Muallif: Admin

SHPRIS (nemischa) — tibbiy asbob. Organizmga turli dori eritmalari yuborish (in’ektsiya), bo’shliklardan (plevra va boshqalar) suyuqliklar (qon, yiring) ni so’rib olish va boshqalar muolajalarda ishlatiladi. Shpris o’lchami aniq ko’rsatilgan, dori … Read More

SHRYODINGER TENGLAMASI – kvant mexanikaning asosiy tenglamasi. E. Shryodinger taklif qilgan (1926). Kvant mexanikada mikrozarra (elektron, proton, yadro, atom va boshqalar)ning holati to’lqin funktsiya yoki ksifunktsiya (\\/) bilan tavsiflanadi. Shryodinger … Read More

SHTIFT (nemischa ip) (mashinasozlikda) — ikki detalni bir-biriga qo’zg’almas qilib biriktirish uchun ishlatiladigan mahkamlash detali. Tsilindrik (dumaloq) yoki konussimon shakldagi uzunchoq sterjendan iborat. Mustahkam uglerodli po’latdan yasaladi. Shtift biriktiriladigan detallardagi … Read More

SHTOLNYA (nemischa) konchilik ishlarida foydalanish uchun belgilangan, yer yuzasiga chiqish yo’liga ega bo’lgan, yon bag’ir bo’ylab qazilgan gorizontal kon inshooti. Suv oqishi uchun biroz qiyalab o’tkaziladi. Shtolnyalar razvedka jarayonida va … Read More

SHTREK (nemischa — masofa) — gorizontal yoki bir oz enkaytirib qazilgan yer osti kon inshooti, yer yuzasiga bevosita chiqish yo’liga ega bo’lmaydi. Odatda, foydali qazilma yoki jins qatlamlarining yo’nalishi bo’ylab … Read More

SHUBNIKOV DE XAAZ EFFEKTI — metall monokristallar statik elektr qarshiligining magnit maydon kuchlanganligiga teskari kattalikka bog’liqligi; past tralarda kuzatiladi. Rus fizigi L.V. Shubnikov va niderland fizigi V. de Xaaz (XV. … Read More

SHUJO UL-MULK (? 1842.5.4) Afg’oniston shohi (1803-09, 183942). Akasi Mahmudshohni taxtdan ag’darib hokimiyatni egallagan, lekin 1809 yil Mahmudshoh tomonidan taxtdan tushirilgan. Shujo ul-mulkning taxtni qaytarib olish uchun qilgan bir necha … Read More

SHUKUROV TO’G’ON (1907.15.7 Toshkent — ?) — O’zbekiston xalq artisti (1969). 1930-71 yillar Hamza teatrida aktyor. Zemlyanika (N.Gogol, «Revizor»), «Qo’qumboy» (D. Furmanov, «isyon»), Nabi qori, muxlis afandi (Z. Said, N.Safarov, … Read More

SHUKUROVA OZODA ABDURAHMONOVNA (1936.30.10, Qibray tumani) — O’zbekiston Respublikasi xalq o’qituvchisi (1995). O’rta Osiyo universitetini tugatgan (1958). 1958-96 yillarda Qibray tumanidagi 25-maktabda matematika o’qituvchisi, maktab o’quv bo’limi mudiri, direktori. Ish … Read More

SHUNGIT (Kareliyadagi shunga qishlog’i nomi bilan atalgan) — tokembriy davriga mansub, tarkibida yopiq kristalli uglerod mavjud bo’lgan tog’ jinsi. Metamorfizm jarayonida grafitoidlar va yopiq kristalli grafitlarga aylanadi. To’q qora rangli, … Read More