FILLOMEDUZALAR

FILLOMEDUZALAR (Phyllomedusa) — baqaqurilloqlar oilasi urug’i. 30 turi ma’lum. Asosan, Markaziy va Janubiy Amerikada tarqalgan. Tanasi 6 santimetrga yaqin, odatda, usti yashil, qorni qizil, binafsha va boshqalar yorqin tusda. Oyoqlaridagi … Read More

FILADELFIYA

FILADELFIYA – AQShning shimoliy Sharqiy qismidagi shahar, Pensilvaniya shtatida, Delaver daryosining quyi oqimida, Atlantika okeani soqilida joylashgan. Aholisi 1,5 million kishi (2002). Dengiz porti. Transport yo’llarining muhim chorrahasi. Aeroporti xalqaro … Read More

FERROQOTISHMALAR

FERROQOTISHMALAR – temir (G’e)ning kremniy (Si), marganes (MP), xrom (Sg) va boshqa elementlar bilan qotishmalari. Metallurgiya sanoati uchun xom ashyo (chala mahsulot) hisoblanadi. Tarkibida temir faqat qo’shimcha sifatida ishlatilgan ba’zi … Read More

FENOMEN

FENOMEN (Yunoncha phainomenon — sodir bo’luvchi) — 1) g’ayrioddiy, kamdankam bo’ladigan hodisa, fakt; 2) his-tuyg’u tajribasi bilan payqaladigan hodisani anglatuvchi falsafiy tushuncha (bu ma’noda o’z mohiyati jihatdan intellektual mushohada predmeta … Read More

FEYNMAN RICHARD FILLIPS

FEYNMAN RICHARD FILLIPS (1918.11.5, NyuYork 1988) amerikalik fizik. AQSh milliy Fanlar Akademiyasi a’zosi (1954). Massachusets texnologiya institutini tugatgan (1939). Falsafa fanlari doktori. (1942). Prinston universitetida (1942-43), Losalamos laboratoriyasida (194345) ishlagan. … Read More

FEDERATSIYA

FEDERATSIYA (so’nggi lotincha foederatio — birlashma, uyushma) — 1) davlat tuzilishi shakli; yuridik jihatdan muayyan siyosiy mustaqilligi bo’lgan davlat tuzilmalaridan tashkil topgan murakkab (uyushma) davlat. Federativ davlatni tashkil etuvchi davlat … Read More

FAXRIYA

FAXRIYA — Arab, fors va turkiy she’riyatda janr turlaridan biri; shoir tomonidan o’z ijodi, iste’dodi va fazilatlarini maktab yozilgan she’r, shoirning o’z ijodi bilan faxrlanib aytgan so’zlari. Faxriyaning dastlabki go’zal … Read More

FAXRIDDIN ROZIY MAQBARASI

FAXRIDDIN ROZIY MAQBARASI — ko’hna Urganchdagi me’moriy yodgorlik (12-asr 2-yarmi); Turkmanistonning Toshhovuz viloyati hududida. Xorazm shoxlari Otsiz (1128-56) va el Arslon (1156-72) davrida qurilgan deb taxmin qilinadi. Mahalliy aholi olim … Read More

FAUNA

FAUNA (lotincha fauna — o’rmon va dalalar xudosi, Rim mifologiyasida hayvonlar podasi qomiysi) — muayyan hududda yoki akvatoriyada yashovchi xayvon turlari majmui. Fauna hayvonlarning turli guruhidan tashkil topgan bo’lib, biror … Read More

FATALIZM

FATALIZM — (lotincha fatalis — taqdirga oid) — hamma voqealarning azaldan belgilab qo’yilganligi to’g’risidagi ta’limot; mavhum taqdirga (antik stoisizm), «peshonaga yozilgan» taqdiri azalga (Islom va boshqa dinlar) va shu kabilarga … Read More