Muallif: Admin

ARBUZOV REAKTSIYASI – 3 valentli fosfor efirlari (fosfitlar, fosforitlar, fosfinlar va ular ayrim hosilalari) ning alkillovchi yoki arillovchi reagentlar ta’sirida fosfor — uglerod bog’i hosil qilib qayta guruhlanishi natijasida 5 … Read More

ARBUZOV ALEKSANDR ERMININGELDOVICH (1877.30.8 – 1968.20.1) – organik kimyogar, akademik (1942), Qozon universiteti professori (1911 — 30), Qozon kimyo-texnologiya instituti professori (1930 — 45), sobiq Ittifoq Faning Qozon filiali raisi … Read More

ARBORISIDLAR (lotincha arbor — daraxt, caedo — o’ldiraman) — begona daraxt-butalarni yo’qotishda qo’llaniladigan kimyoviy preparatlar. Gerbitsidlar guruhiga kiradi. Arborisidlar yaylov va pichanzorlarda hamda yangi yerlarni o’zlashtirishda nokerak daraxtlar, tikanli butalarni … Read More

ARBOVIRUSLAR – qon so’ruvchi hasharotlar (chivin, iskabtopar, kana va boshqalar) orqali tarqaladigan viruslar. Ularda RNK bo’ladi. Hozir 300 dan ortiq turi ma’lum. Ular bo’g’imoyoqlilar organizmida yashab, hasharotlar chaqqanda o’tadi. Arboviruslarning … Read More

ARBOB (Arabcha — xo’jayin, ega so’zining ko’pligi) — 1) ijtimoiy-siyosiy va boshqa faoliyati bilan xalqqa tanilgan, el orasida obro’qozongan mashhur shaxslar — jamoat va davlat Arboblari (masalan, Alisher Navoiy); 2) … Read More

ARBITRAJ SUDI – korxonalar, muassasalar va tashkilotlar o’rtasidagi xo’jalikka oid nizolarni hal etuvchi yagona organlar tizimi. O’zbekiston Respublikasida 1993 yildan arbitraj xo’jalik sudi deb nomlandi. Arbitraj vazifalarini xo’jalik sudlari O’zbekiston … Read More

ARBITRAJ (Fransuzcha arbitrage) – 1) hakamlar sudi, bunda tomonlar o’zlari saylab qo’yadigan yoki o’zaro kelishuvga binoan, qonunda belgilangan tartibda tayinlanadigan arbitrlarga (hakamlarga) murojaat qiladi; 2) nizo vositachi sudya (arbitr) tomonidan … Read More

ARBITR (lotincha arbiter — vositachi, hakam) — 1) vositachi, o’zaro nizolini hal qilish uchun tomonlararo tanlangan sudya; 2) xo’jalik idoralari o’rtasidagi nizoli masalalarni ko’rib, bartaraf qiluvchi lavozimli shaxs, arbitraj a’zosi; … Read More

ARBER (Arber) Verner (1929) – Shveytsariya genetigi. Bakteriyalarda restriktaza — hujayraga tushib qolgan begona DNK molekulasini o’ziga xos parchalovchi fermentlarni kashf qilgan. D. Natane va X. Smit bilan birga Nobel … Read More

ARBALET (Fransuzcha arbalete; lotincha arcus — yoy va ballista — irg’itiladigan snaryad) — o’rta asrlarda G’arbiy Yevropa mamlakatlarida ishlatilgan otish quroli; yog’och asosga (dastgohga) mahkamlangan po’lat kamondan iborat. Arbalet dan … Read More