Bo'lim: B harfi

BERING (BEHRING) EMIL ADOLF (1854-1917) — nemis mikrobiologi, immunologi. Qoqshol va difteriyaga , qarshi antitoksin zardob topgan. Difteriyaga qarshi faol immunlash usulini ishlab chiqqan. Nobel mukofoti laureati (1901).

BERING VITUS IONASSEN (Ivan Ivanovich) (1681 -1741.8.12)—dengizchi sayyoh, kapitan-komandor. Asli daniyalik, 1703 yil rus flotiga taklif qilingan. 1724 yilgacha Boltiq va Azov dengizlari flotlarida xizmat qilgan. Beringga 1725 yilda Osiyo … Read More

BERILLIYLASH — metall yoki qotishmalarning sirtqi qatlamini 1100° gacha trada oksidlanishdan saqlash maqsadida Be bilan qoplash. Berilliylash uchun 98-99% Be (yoki ferroberilliy) va 2-1% NH4C1, yo bo’lmasa, 75% Be (yoki … Read More

BERILLIY QOTISHMALARI berilliyning turli metallar bilan hosil qilgan qotishmalari. Odatda, Berilliy qotishmalari tarkibida boshqa metallar ko’proq bo’ladi, lekin berilliy (Be) ularda ba’zi muhim xossalar paydo qiladi. Masalan, misning 2-2,5% Be … Read More

BERILLIY OKSID, Veo berilliyning kislorod bilan birikmasi; oq poroshok, zichligi 3025 kilogramm/metr kub, suyuqlanish temperaturasi 2578°, qaynash temperaturasi 4300°. 2100° gacha barqaror va 2100— 2578° da barqaror Rmodifikatsiyalari mavjud. Tabiiy … Read More

BERILLIY KARBID — berilliy bilan uglerodning kimyoviy birikmasi (Ve:S). Berilliy karbid berilliy kukuninig rafit bilan aralashtirib, 2100-2200° da qizdirib olinadi. Un dan yuqori temperaturada o’tadigan yadro reakinyalarini susaytiruvchi vosita sifatida … Read More

BERILLIY BRONZASI — berilliyning mis bilan qotishmasi.

BERILLIY (Beryllium), Be— kimyoviy element. Mendeleyev davriy sistemasining II guruhiga mansub, tartib raqami 4, atom molekula. 9,012; kumushdek oq, yengil va qattiq metall. Tabiatda bitta barqaror izotop ‘Be holida uchraydi. … Read More

BERILL — halqasimon silikatlar kenja sinfiga mansub mineral. Kimyoviy formulasi AI2Be3(Si60ll(). Kristachlari olti qirrali prizmalar shaklida. Shishasimon yaltiroq. Rangi yashil, sarg’ishoq.. kulrang. Qattiqligi 7,5—8; Sof og’irligi 2,6—2,7. Berill pnevmatolitgidrotermal konlarda, … Read More

BERIBERI (Singalcha beri — darmonsizlik), V, avitaminoz, alimentar polinevrit — ovqatda V, vitamin (tiamin) yetishmasligi va uning organizmda o’zlashtirilishi buzilishidan paydo bo’ladigan kasallik. 1910-30 yillarda O’rta Osiyoda, jumladan O’zbekistonda ham … Read More