Bo'lim: CH harfi

CHEKKA BUKILMALAR – yer po’stining bukilmalari bo’lib, geosinklinal rivojlanishining kechki bosqichida, geosinklinal bilan platformalar oralig’ida hosil bo’ladi. Chekka bukilmalarning, asosan, palaxsali burma va diapirli gumbaz ko’rinishidagi qatlamlari siljigan Laguna va … Read More

CHEKISH — ayrim tutovchi o’simlik mahsulotlari (tamaki, af’yun va boshqalar) tutunidan nafas olish. Tamaki Chekish keng tarqalgan zararli odatlardan bo’lib, chekuvchi va uning atrofidagi odamlar sog’lig’iga yomon ta’sir etadi; yuraktomir, … Read More

CHEK YER — o’tmishda yerdan foydalanish shakllaridan biri. O’rta Osiyoda 20-asrning boshlariga qadar o’troq hayot kechiradigan qishloq jamoalariga qarashli, foydalanuvchilarga har yili taqsimlab beriladigan qishloq xo’jalik yerlari. Chek yerning unumdorligi, … Read More

CHEK, POL — tekislangan tuproq va marzalar bilan o’ralgan dala uchastkasi; sholi ekishda, bostirib sug’orishda yoki tuproq sho’rini yuvishda qo’llaniladi. Chekning katta-kichikligi yer nishabi va joy relefiga bog’liq. Yer nishabi … Read More

CHEK (fors tojikcha — pul hujjati) — 1) bankdagi hisobvaraq egasi (Chek beruvchi) ning muayyan summadagi pulni biror shaxs (Chekni taqdim qiluvchi) ga to’lash to’g’risida bankka yoki kredit muassasasiga yo’llagan … Read More

CHEK TOMAS (1947.8.12, Chikago) amerikalik kimyogar. Kaliforniya universitetini tugatgan (falsafa doktori, 1975). Kolorado universiteti professor (1980 yildan). Asosiy ilmiy ishlari nuklein kislotalar kimyosiga oid. Genlarning mozaik (uzukli) tuzilishini o’rganish okibatida … Read More

CHEYN (CHAIN) ERNST BORIS (1906. 19.6, Berlin — 1979.12.8) — ingliz biokimyogari, London Qirollik jamiyati a’zosi (1949 yildan). Berlin universitetini tugatgan (1930). 1933 yildan Angliyada. Kembrij biokimyo instituti (1933-35), Oksford … Read More

CHEDVIK (CHADWICK) JEYMS (1891.20.10, Manchester 1974.24.7) ingliz fizigi. London Qirollik jamiyati a’zosi (1927). E. Rezerfordshning shogirdi. Manchester va Kembrij universitetlarini tugatgan. 1943-45 yillarda Losalamos (AQSh) dagi atom bombasi loyihasi ustida … Read More

CHEGRAVA (Hydroprogne caspia) — baliqchisimonlar turkumining chigirtchilar oilasiga mansub qush. Oilaning eng katta vakili. Vazni 600-700 gramm. Qanotlari yozilganda 120-130 santimetr. Dumi ayrisimon. Boshini usti qora. Tanasining usti och kulrang, … Read More

CHEGIRMA (sonlar nazariyasida) — agar a — b ayirma t ga bo’linsa (a, Ь, t > O— butun sonlar), u hodda a soni ‘ sonining t moduli bo’yicha Ch.si deyiladi. … Read More