Bo'lim: D harfi

DIFFERENTSIAL GEOMETRIYA – geometriya bo’limi. Geometrik obrazlar (egri chiziqlar, sirtlar va ularning oilalari) ni koordinatalar metodi asosida differentsial hisob va integral hisob vositalarida o’rganadi. Differentsial geometriyaning dastlabki muhim ob’yektlari uch … Read More

DIFFERENTSIAL (lotincha differentia – farq, tafovut) — 1) texnikada — bir valdan xar xil tezlikda aylanadigan ikki valga yoki ikki valdan bir valga harakat uzatadigan, tishli g’ildiraklari bo’lgan mexanizm. Avtomobillar … Read More

DIFTERIYA (Yunoncha diptherien — parda, et), bo’g’ma — asosan hiqildoq, tomoq shilliq pardalarining yallig’lanishi va a’zolarning zararlanishi bilan kechadigan o’tkir infektsion kasallik. Kasallik qo’zg’atuvchisi kirgan joyni zich parda bosishi va … Read More

DIFFUZOR — 1) quvur yoki kanalning havo, gaz yoki suyuqlik oqimi sekinlashadigan va bosimi oshadigan qismi. Havo o’tkazish quvurlarida, gaz, neft tozalash va haydash uskunalarida, o’lchash asboblarida Diffuzor bo’ladi. Avtomobil … Read More

DIFFUZIYA (lotincha diffusio — singish, tarqalish) — molekulalar, atomlar, ionlar va kolloid zarralarning tar-tibsiz issiklik harakati natijasida bir moddaning ikkinchi moddaga o’z-o’zidan o’tishi, birining ikkinchisiga singib ketishi. Diffuziya gaz, suyuklik … Read More

DIFFUZION KAMERA – zaryadli zarralar (proton, elektron, a-zarra va hokazolar) ning harakat traektoriyasini kuzatishga imkon beradigan asbob. Amerikalik fizik L. Langsdorf yasagan (1936). Usti va yonlari shisha, tubi metalloplastinkadan iborat … Read More

DIFFUZION APPARAT (diffuzor ekstrator) — maydalangan qattiq materialdan suyuqlikda eriydigan moddalarni ekstraktsiya usuli bilan ajratib oladigan apparat. Kimyo va oziq-ovqat sanoatida, asosan, qand ishlab chiqarishda keng ishlatiladi. Qand ishlab chiqarish … Read More

DIFFERENTSIATSIYA, MAGMA DIFFERENTSIATSIYASI — fizik-kimyoviy jarayonlar natijasida magmadan kimyoviy tarkibi turlicha yoki turli nisbatdagi bir xil minerallardan tashkil topgan jinslarning hosil bo’lishi. Differentsiatsiyani likvatsion (yoki asl magmatik) va kristallanish (yoki … Read More

DIFFERENTSIATSIYA (Fransuzcha differentiation, lotincha differentia — farqlanish, farq), ixtisoslashish — dastlab bir xil elementlardan iborat bo’lgan sistemaning sifat jihatidan farq qiladigan bir qancha qismlarga ajralib ketishi. Differentsiatsiya muayyan sistema funktsiyasining … Read More

DNEPR (Yunoncha Borisfen) — Sharqiy Yevropadagi Daryo, Rossiya Federatsiyasi, Belorussiya va Ukraina hududida. Uzunligi 2201 kilometr. (Yevropada uzunligi bo’yicha Volga va Dunaydan keyin 3-o’rinda), havzasining maydoni 504 ming kilometr kvadrat. … Read More