Bo'lim: D harfi

DIFRAKTSION PANJARA – optik asbob; noshaffof ekranga qilingan ko’p sonli parallel tirqishlar yoki o’zaro bir xil masofada joylashgan ko’zgusimon yo’llar (shtrixlar) majmui; ularda yorug’lik difraktsiyasi hodisasi sodir bo’ladi. Difraktsion panjara … Read More

DIFIRAMB — 1) Yunonistonda may — musallas ma’budasi, kayfsafo xudosi qisoblangan Dionis (yoki Vakx) sharafiga aytilgan tantanali xor qo’shig’i. Miloddan avvalgi 7-5-asrlarda — adabiy shakl, lirika janri (Arion, Pindar Difiramblari). … Read More

DIFENILOKSID, difenil-efir (S6N5)2O — rangsiz kristall modda. Molokelyar modda 170,21. Suyuqlanish temperaturasi 28-29°, qaynash temperaturasi 259,3°; zichligi 1075 kg/m3. Suvda deyarli erimaydi, benzol, muz holdagi sirka kislota, etanolda yaxshi eriydi. … Read More

DIFFERENTSIAL RENTA, tabaqalashgan renta — katta kaytim beradigan qulay resurslardan foydalanish hisobiga olinadigan qo’shimcha daromad; qishloq xo’jaligida yer rentasi shakli bo’lib, Diferentsial renta yerning xo’jalik yuritish ob’yekti bo’lishidan kelib chiqadi. … Read More

DIFFERENTSIAL BINOM – xm(a+bx»)l> ko’rinishidagi ifoda. Bunda: a va b — o’zgarmas sonlar, t, n, p — rasional sonlar. Diferentsial binomni elementar funktsiyalarda integrallashning barcha hollarini ko’rsatish masalasi muhim. L. … Read More

DIELEKTRIK ANTENNA – dielektrik sterjen va koaksial kabel (sirtiga metall sim qoplangan kabel) dan yasalgan antenna. Radioto’lqinlarni uzatishda sterjen o’qi bo’ylab elektromagnit to’lqinlar tarqaladi. Sterjen sirtida fazalari yuguruvchi to’lqin qonuni … Read More

DISHAN QAL’A (tashqi qal’a)— Xivaning rabod qismi. 1842 yilda Xorazm xoni Olloqulixon Xivani tashqi hujumdan saqlash uchun devor (uzunligi 6250 metr, balandligi 7-8 metr, devor qalinligi 5-6 metr) bilan o’ratgan. … Read More

DIXROMATLAR, bixromatlar — bixromat kislota N2Sg2O7 ning normal tuzlari. Xromatlar eritmasiga kislota qo’shish natijasida hosil bo’ladi. Umumiy formulasi M2sg207. Dixromatlar dan kaliy bixromat K2Sg2O7 zaharli, suvda yaxshi erimaydigan qizil-qo’ng’ir rangli … Read More

DIXOGAMIYA (Yunoncha dicha — ikki kiem, bo’lakcha va gamos — qo’shilish) — o’simlik gulidagi changchi va urug’chi organlarining turli muddatda yetilishi. Dixogamiya o’simliklarning o’z-o’zidan changlanishiga yo’l qo’ymaydi. Changchilarning urug’chidan oldin … Read More

DIXLORETAN, etilenxlorid, SN2S1—SN2S1 — chuchmal hidli rangsiz suyuklik, undan xloroform hidi keladi. Molekulyar moddasi 98,97. Qaynash temperaturasi 83,5°, zichligi 1,253 g/sm3. Suvda erimaydi, spirt va efirda eriydi. Suv bilan azeotrope … Read More