Bo'lim: D harfi

DEZINSEKTSIYA (dez… va lotincha insectum — hasharot) — yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilarni tarqatadigan zararkunanda bo’g’imoyoqlilarni yo’qotish uchun qo’llaniladigan chora-tadbirlar majmui. Dezinsektsiya odam va hayvonlarda turli infektsion kasalliklarni tashib yuradigan bo’g’imoyoqlilar (kana, … Read More

DEZINVAZIYA (dez… va lotincha invasion — hujum) — hayvonlarning invasion kasalliklari qo’zg’atuvchilari (gijjalar, ba’zi hasharotlar tuxumi va lichinkalari va boshqalar) ni tashqi muhitda yo’qotish, zararsizlantirish. Veterinariya amaliyotida profilaktik Dezinvaziya dezinfektsiya … Read More

DEZERTIRLIK (lotincha desertor -qochoq) — harbiy xizmatni o’tash tartibiga qarshi jinoyat turlaridan biri; O’zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksiga ko’ra harbiy xizmatdan bo’yin tovlash maqsadida harbiy qism yoki xizmat joyini o’zboshimchalik bilan … Read More

DEZARG TEOREMASI – proektiv geometriyaning muhim teoremalaridan biri. J. Dezarg topgan. Dezarg teoremasi 2 qismdan iborat: 1) ABC va A’V’S uchburchaklarning tegishli tomonlari bir to’g’ri chiziqda yotuvchi uchta X, Y, … Read More

DEZARG (DESARGUES) JERAR (taxminan 1593 — Lion — 1662) — frantsuz matematigi. Proektiv va chizma geometrga asos solgan. Konus kesimlari haqidagi asari umumiy proektiv geometriyaga bag’ishlangan. Dezarg dunyoda birinchi bo’lib … Read More

DEZAMINLANISH — organik birikmalar molekulasidan amin (NH2) guruhining ajralib chiqish jarayoni. Dezaminlanishda NH2 guruhi boshqa guruhlar (masalan, N, OH, OR) bilan almashinadi yoki qo’shbog’lar hosil bo’ladi. Biokimyoviy Dezaminlanish maxsus fermentlar … Read More

DEZAKTIVATSIYA (dez… va lotincha activus — ta’sirchan) — radioaktiv zarralar bilan zaharlangan ob’yektlar (suv, oziq-ovqat, kiyim-bosh, tuproq, bino va inshootlar, texnika, qurol-yarog’lar) ni radioaktiv iflosliklardan tozalash; ommaviy shikastlash vositalaridan himoya … Read More

DEZAVUIRLASH (Fransuzcha desavover — rad qilish, ma’qullamaganlikni izhor etish) — xalqaro huquqda o’z vakolatlarini oshirib yuborgan diplomatik yoki boshqa rasmiy vakilning hatti-harakatlari yoxud bayonotlariga davlat yoki hukumat boshlig’ining raddiyasi. Bunda … Read More

DRENAJ OQIMI — muayyan vaqt davomida melioratsiyalanadigan maydondan kollektor-drenaj tarmog’i (yoki uning qismlari) orqali chiqarib yuboriladigan suv hajmi (yoki sarfi); l/s, m3/s, m3/ ga b-n (oy, yil va boshqalar uchun) … Read More

DRENAJ MASHINALARI – qishloq xo’jalikda ekin maydonlarining holatini yaxshilash maqsadida sizot suvlari sathini pasaytirish, ularni to’plash, ya’ni ochiq zovurlar qazish va drenlar yotqizish (drenaj qurish) uchun foydalaniladigan mashinalar. Doimiy va … Read More