Bo'lim: K harfi

KSEROFTALMIYA (Yunoncha Xeros — quruq va ophthalmos — ko’z) —ko’z shilliq va mugo’z pardalarining qurib qolishi. Shu pardalar oziklanishining buzilishidan kelib chiqadi. Traxoma va boshqa ko’z kasalliklari, ayrim avitaminozlar, ayniqsa, … Read More

KSEROFIL HAYVONLAR (Yunoncha xeros — quruq va …fil) — suvsiz yerlarda, ya’ni havosida nam kam bo’lgan muhitda yashashga moslashgan hayvonlar. Bunday hayvonlarda tana yuzasidan, nafas teshiklaridan va boshqalardan suv bug’lanishi … Read More

KSENOMORF MINERALLAR – o’ziga xos kristallografik shaklga ega bo’lmagan minerallar. Odatda, boshqa minerallardan ko’ra kechroq kristallanib, ularning oralig’iga joylashgan bo’ladi. Ksenomorf minerallar qatoriga turli sabablarga ko’ra hosil bo’lishning ma’lum sharoitlari … Read More

KSENOBIOTIKLAR (Yunoncha Xenos – betova) — tirik organizmlar uchun yot, begona bo’lgan turli-tuman organik birikmalar. Odamning xo’jalik faoliyati natijasida vujudga kelgan va moddalar aylanishining biologik davrasi bilan bog’liq kimyoviy moddalar. … Read More

KSENOFONT (Xenophon) (miloddan avvalgi taxminan 430-355 yoki 354) — qadimgi Yunon tarixchisi va davlat arbobi. Afinada boy oilada tug’ilgan, Suqrotning shogirdi. Miloddan avvalgi 401 yil Eron taxti da’vogari kichik Kirning … Read More

KSENOFAN (XENOPHANES) KOLOFONLIK (miloddan avvalgi 580-577, Kolofon, Kichik Osiyo — 490-485, Eleya, Janubiy Italiya) — yunon faylasufi, shoir. Eleya maktabinmng asoschisi. Moddiy olamni yagova, adabiy, o’zgarmas deb bildi va moddiy … Read More

KSENOTIM —ittriy fosfati (VPO4). Odatda tetragonal singoniyaga mansub bo’lgan prizmatik va piramida ko’rinishdagi mayda kristallar sifatida namoyon bo’ladi. Rangi qo’ng’ir, qizil, qattiqligi 4,5, zichligi 4300 kg/ m3. Asosan, granitli pegmatitlar … Read More

KSENIPPA — Qashqadaryo vohasi Sharqiy qismining antik davr adabiyotidagi nomi. Milodiy 3-5-asrlarda Qashqadaryo vohasi 2 qismga G’arbiy — Navtaka va Sharqiy — Ksenippaga bo’lingan. Ba’zi olimlarning (S.K.Kabanov) fikricha, bunga etnik … Read More

KSANTOFILLAR (Yunoncha xanthos – sariq va phyllon — yaproq) — kislorodli karotinoidlar; yuksak o’simliklarning yaprogi, guli, mevasi va kurtaklaridagi, shuningdek, suvo’tlar va mikroorganizmlardagi sariq pigmentlar. Plastidalarda boshqa pigmentlar (xlorofill va … Read More

KSANTOPROTEIN REAKTSIYASI -oqsilni ochishning sifat reaktsiyasi; oqsilli eritmalarga kontsentrlangan nitrat kislota qo’shib qayvatilsa sariq rang paydo bo’ladi. Kontsentrlangan ishqor eritmasi qo’shilganda esa sariq rang zarg’aldoq rangga aylanadi. Reaktsiya aromatik aminokislotalar … Read More