Bo'lim: S harfi

Suyuqlanish — moddaning qattiq kristall holatdan suyuq holatga utishi; issiklik yutilishi bilan kecha- digan jarayon. Suyukdanayotgan moddaning tarkibi o’zgarmasa kongurent S, o’zgarsa inkongurent S. deyiladi. S. jarayonida moddaning tartibli kristall … Read More

Sug’d adabiyoti — Sug’d tili- da yaratilib, bizgacha saqlangan yozma manbalar. Manbalarning asosiy qismi 4— 10-a.larga taalluqli bo’lib, budda, moniylikka tegishli matnlar, kundalik turmushga oid hujjatlar, turli yozish- malar, farmon … Read More

Sug’d qoyasi — makedoniyalik is- Kandar (Aleksandr)npng Turonzaminga qilgan yurishi davrida sug’dlar tomoni- dan mudofaa qilingan Navtaka yaqinidagi tog’qal’asi. Antik davr tarixchilari tog’ cho’qqilaridagi tabiiy himoya xususiyati- ga ega bo’lgan … Read More

Sug’d tili — eroniy tillar- ning shim.Sharqiy guruhiga mansub ulik til. Zarafshon daryosi vodiysi (hoz. O’zbekiston va Tojikiston hududi) da joylashgan Sug’d (Sug’diyona) dav- latining rasmiy tili hisoblangan. «Sug’d» toponimi … Read More

Suhravardiylar – mashhur mutasavviflar, Eronning Suhravard sh.da tug’ilgan (12-a.) 3 qarindosh: na- JIB Suhravardiy (1097-1168), Shayx Shahobiddin Abu Hafs Yahyo Suhravardiy (1155-1191) va Shayx Shahobiddin Abu Hafs Umar Suhravardiy (1144-1234). … Read More

Sfalerit (Yun. sphaleros — aldam- chi), pyx aldamchisi — sulfidlar sinfi- ga mansub mineral. Kimyoviy tarkibi ZnS (67,1% Zn va 32,9% S). Izomorf aralash- malari: Fe(26% gacha), Mp (8,4% gacha), … Read More

Sfragistika (Yun. sphragis — muhr) — tarix fanining muhrlarni o’rganadigan sohasi. 18-a.da diplo- Matiyaning bo’limi sifatida shaklla- na boshlagan. Vazifasi hujjatlarni tasdiqlashdan hamda ularning haqiqiyligini aniklashdan iborat bo’lgan. 19-a. oxiridan … Read More

Sxemotexnika – radiotexnika, aloqa, avtomatika, hisoblash texnikasi va b.ning elektron qurilmalarini tax- lil va sintez qilish muammolarini o’z ichiga olgan ilmiytexnikaviy yo’nalish. Yuqorida sanab o’tilgan qurilmalarning aniq ishlashini ta’minlash va … Read More

Stsintillyatsion hisoblagich — yadro nurlanishla- ri va elementar zarralar (proton, ney- tron, elektron, ukvant, mezon va b.)ni qayd qiladigan asbob. Ionlashtiruvchi nurlanish ta’sirida lyuminessentsiya hosil qiladigan modda — stsintillyator, yorug’lik … Read More

STSINTILLYASIYA (lot. Scintillation miltillash) — ionlovchi nurlanish- lar (mas, tez elektronlar) ta’sirida stsintillyatorlarda hosil bo’ladigan qisqa muddatli (10~4 — 10~9S) yorug’lik chaqnashi (lyuminessentsiya chaqnashi). S.ni dastlab ingliz olimi u. Krus … Read More