SULTONALI MASHHADIY

SULTONALI MASHHADIY (1437 Mashhad — 1520) — xattot, shoir, xat nazariyotchisi; nasta’liq xati rivo- jiga va keng tarqalishiga ulkan hissa qo’shgan. «Sulton ulxattotin» («xat- totlar sultoni») va «Qiblat ulkuttob» («Kotiblar … Read More

Sun’iy buyrak

Sun’iy buyrak, gemodializator — xastalangan buyraklarning chiqaruv funktsiyasini vaqtincha o’taydigan appa- rat. Asosiy vazifasi o’tkir va surunkali buyrak etishmovchiligida suv elektro- lit va kislotaishqor balansini, qon tarkibini normal saklash, moddalar … Read More

Sunniylik

Sunniylik (sunna so’zidan) is- lom dinidagi 2 asosiy yo’nalishdan biri va eng keng tarqalgani. Jahondagi bar- cha musulmonlarning taxm. 93% i ska (qolgan 7% i shialikka) mansub (2004). S. tarafdorlari, … Read More

Sun, sung xonligi

Sun, sung xonligi — Xitoy tari- xida mavjud bo’lgan 2 sulola va davlat. Ilk S (420-479). Poytaxti — Szyankang (hoz. Nankin). Asoschisi — Sharqiy Szin xonligi (317-420), harbiy qo’mondoni Lyu … Read More

Superfosfat

Superfosfat, sa(N2RO4)2 N2OQЅO4 (erkin N3RO4 aralashmali) — asosiy fosforli o’g’it. Tabiiy fos- fatlardan (apatit va fosforitdan) yoki appatit kontsentratidan sulfat kislo- ta bilan ishlab olinadi. Sanoatda bir necha xil S. … Read More

SUN’IY QOCHIRISH

SUN’IY QOCHIRISH (urug’lantirish) — qishloq xo’jaligi. hayvonlarini qochirish (urug’lantirish) uchun erkak hayvonlardan olingan sper – mani kuyikkan urgochi hayvon jinsiy yo’liga (bachadon bo’yniga yoki bachadon- ga) sun’iy kiritish. Selektsiyanaslchi- lik … Read More

Sun’iy tillar

Sun’iy tillar — muayyan maqsadni ko’zlab yaratiladigan va tabi- iy tillarning o’rinbosari sifatida qo’llanadigan tillar. S.t. maxsuslashu- VI mo’ljaliga qarab, shuningdek, tabiiy tillar bilan o’xshashlik darajasiga ko’ra farklanadi: xalqaro yordamchi … Read More

Sun’iy tanlash

Sun’iy tanlash — odam tomo- nidan eng qimmatli xo’jalik belgilari- ga ega bo’lgan hayvon va o’simliklarning ayrim nusxalari, zotlari, novlarini ulardan avlod olish maqsadida tanlab olish. St. nazariyasi asoslarini. Ch. … Read More

SUN’IY NAFAS OLDIRISH

SUN’IY NAFAS OLDIRISH – sun’iy yo’l bilan (maxsus usullar yoki apparatlar yordamida) o’pkaga havo kiritish va chiqarish, boshqacha qilib aytganda o’pkaning havo almashtirish funktsiyasini tiklash. Mustaqil nafas olish to’xtaganda yoki … Read More

Surgi vositalari

Surgi vositalari – ichak pe- ristaltikasini kuchaytirib, ich yurishi- ni tezlashtiradigan modsalar. SV. Ichak shilliq pardasi reseptorlar (nerv uchla- ri) iga qitiqlovchi ta’sir ko’rsatadi. S. v. qabziyatda, odam zaharli moddalardan … Read More