Bo'lim: S harfi

Stalagmitlar (Yun. Stalagma — tomchi) — g’orlar va b. er osti karst bo’shliqlari tubidagi ustunsimon, konussimon va b. shaklli oqiqtomchi (asosan, ohaktoshli) hosilalar. Mine- rallashgan (asosan, kaltsiy karbonat) tomchilarning cho’kmaga … Read More

Stayn (Steyn) Uilyam Xouard (1911.25.6, NyuYork 1980.2.2) Amerika- lik biokimyogar. AQSh Milliy FA a’zo- si (1960 y.dan). Garvard un-tini tugatgan (1933). 1938 y.dan NyuYorkdagi Rokfel- ler tibbiyot tadqiqotlari in-tida ish- … Read More

Sparta (Lakedemon) — Lakonika (Peloponnes)dagi yunon shahardavlati (polney); mil. AV. 8-6-a.larda Pelo- ponnesning Jan. kismini bosib olgach, yirik davlatga aylangan. Rivoyatga ko’ra, S.dagi davlat tuzumiga Likurg (9-8-a. lar) tomonidan asos … Read More

SPAINIKLAR (Diplozoon) mono- genetik so’rg’ichlilar sinfiga, diplo- zoonidlar oilasiga mansub urug’ning nomi. Bir necha turi bor. Uz. 8 mm gacha. Karpsimon baliqlar jabrasida, keng tarqalgan turi — paradoksal spaynik oscha … Read More

SPAZMOLITIK MODDALAR (spazm va … Liz) — silliq muskul- li a’zolar (tomir, bronx, me’daichak, o’t, siydik yo’llari va b.) devorini bo’shashtiradigan dorilar. Miotrop va neyrotrop S. m. bo’ladi. Silliq muskul- … Read More

Spazm (Yun. spasmos — tortishish) — muskullarning beixtiyor tarangla- nishi, qisqarishi. Ko’ndalang targ’il (skelet) muskullari spazmi (mas, ba’- zi falajlaryaa) va qon tomirlar devoir (mas, stenokardiyam), bronxlar (q. Bron- xiol … Read More

Spektrometriya (spektr va … metriya) — spektrlarni o’lchash nazari- yasi va usullarini ishlab chiqish bilan shug’ullanadigan ilmiy soha. To’lqinlar uzunliklarining optik diapazona S. amaliy metrologiya, spektroskopiya va chi- zikli tizimlar … Read More

Spens (Spence) Maykl (1943, Mont- Kler, AQSh, NyuJersi shtati) — asli kanadalik amerikalik iqtisodchi. Prin- ston (1966) va Oksford (1968) un-tlarini tugatgan. Garvard un-tida iqgisodiyot dri. Asimmetrik axborotli bozorlar, mehnat … Read More

Spektrogeliograf (spektr va geliograf) — biror kimyoviy element (ko’pincha, vodorod — N yoki kaltsiy — Sa) ning nurlanishiga mos spektr sohasi nurlarida Quyosh gardishi (yorug’likning quyosh gardishi bo’ylab taqsimlanishi) ni … Read More

Spektrogelioskop (spektr, gelio… va Yun. skopey — qarayman) — Quyosh sirtini vizual kuzatishga imkon beradigan spektral astronomik asbob. S. katta spektroskopmonoxromatordan iborat; uning kirish tirkishi tekisli- giga uzun fokusli ob’ektiv … Read More