Bo'lim: Z harfi

ZAHARLANISH, intoksikatsiya — zaharli modda organizmga og’iz, me’da-ichak, nafas yo’llari orqali kirganda, teridan so’rilganda, teri ostiga, orasiga, venaga yuborilganda ro’y beradigan kasallik holati. Organizm faoliyatining izdan chiqishi bilan kechadi. Zaharlanishning … Read More

ZAHAR BEZLARI — hayvonlarda zahar ishlab chiqaruvchi maxsus bezlar. Zahar bezlari ko’pincha jarohat yetkazuvchi organ bilan bog’langan. Kiprikli chuvalchanglar Zahar bezlari ko’p hujayrali (Acoela, Polycladida), noksimon. Nemertinlarda zaharli moddani Xartumning … Read More

ZAHABIY, Abu Abdulloh Shamsuddin Muhammad ibn Ahmad (1274, Damashq — 1348) — mashxur tarixchi va muhaddis. Damashq va Qohira madrasalarida tahsil olgan, so’ng Damashq madrasasida mudarrislik qilgan. Islom olamida tarix … Read More

ZAG’CHAKO’Z (Myosotis L.) — govzabondoshlar oilasiga mansub birikki yillik, ba’zan ko’p yillik o’tlar turkumi. Bargi ketma-ket joylashgan. Guli— gajak to’pgul, havorang (chala ochilgani pushti). Changchisi nay ichida. Mevasi— to’rt bo’lakchali … Read More

ZAG’CHA (Corvus monedula) — chumchuqsimonlar turkumining qarg’asimonlar oilasiga mansub qush. Tanasining uzunligi 30-39 santimetr. Rangi, asosan, qora, bo’yni to’q kulrang. 4 ta kenja turi bor. Yevropa va Osiyoda uchraydi. Zag’cha … Read More

ZAG’IZG’ON, hakka (Pica pica) — chumchuqsimonlar turkumining qarg’asimonlar oilasiga mansub qush. Tanasining uzunligi 45-48 santimetr. Yevropa, Osiyo, Shimoliy Amerika, Shimoliy-G’arbiy Afrika, O’rta Osiyo, Qozog’iston, Janubiy va G’arbiy Sibirda tarqalgan. Zag’izg’on … Read More

ZAQQUM, Anchar (Antiaris) — tutdoshlar oilasiga mansub o’simliklar turkumi. Bir uyli daraxt yoki butalardan iborat. Guli mayda, ko’rimsiz, changchilari kallaksimon to’pgul, urug’chisi shoxlarda bittadan joylashgan. Osiyo, Afrika tropiklarida va Madagaskar … Read More

ZA’FARON (Crocus sativus L.) — sapsarguldoshlarga mansub ko’p yillik o’tsimon tuganak piyozli o’simlik. Yovvoyi holda uchramaydi. Hindiston, Pokiston, Xitoy, Janubiy Yevropa, Ozarbayjonda katta maydonlarda ekiladi. Piyozining diametri 1-2 santimetr. Bargi … Read More

ZAXCHAXONA TIZMASI – Qashqadaryo viloyatining shimoli sharqidagi tizma. Hisor tizma tog’larining shimoliy g’arbiy tarmoqlaridan biri. Eng baland joyi 3818 metr. Asosan, Sharq va Janubga yo’nalgan. Janub, Janubiy g’arbiy yon bag’irlari … Read More

ZAXM, lyues, sifilis — barcha a’zo va sistemalarning zararlanishi bilan kechadigan surunkali tanosil (venerik) kasalligi. Zaxm qadimdan ma’lum. Uning yer yuzida paydo bo’lishi va tarqalishi haqida turli fikr va nazariyalar … Read More