Yulduzlar kunduzi qayerga g’oyib bo’ladi? Yulduzlar na kechasi, na kunduzi hech qayerga g’oyib bo’lmaydi. Quyosh nuri yulduzlarnikidan bir necha barobar kuchli bo’lgani uchun ham na Oy va na yulduzlarni biz kunduzi ko’ra olmaymiz. Quyoshning bizga yaqinligi yulduzlarni kunduzi ilg’ashimizga imkon bermaydi. Osmonni Quyosh botayotganda kuzatish juda maroqli: qani, qaysi yulduz birinchi bo’lib paydo bo’lar ekan? Tun qorong’isidagi eng yorqin yulduzlar aynan Quyosh botgandan so’ng ilk paydo bo’lganlari ekanini ilg’ab olish qiyin emas.
Kun davomida chuqur quduqdan yulduzlarni ko’rishingiz mumkin bo’lgan eski va juda keng tarqalgan e’tiqod mavjud. Vaqti-vaqti bilan bu juda nufuzli mualliflar tomonidan tasdiqlangan. Ikki ming yil avval qadimgi yunon faylasufi Aristotel yozganidek, yulduzlar kun davomida chuqur g’ordan ko’rinishi mumkin. Keyinchalik Rim olimi Pliniy xuddi shu narsani takrorlab, g’orni quduq bilan almashtirdi.
Ko’plab yozuvchilar buni o’z asarlarida eslatib o’tdilar: Kiplingda — «yulduzlar chuqur daraning tubidan peshin vaqtida ko’rinadi». Robert ball o’zining «Star-Land» kitobida (Boston, 1889) yulduzning kunini yuqori pechning pastki qismidan qanday tomosha qilish bo’yicha batafsil tavsiyalar berib, bu imkoniyatni qorong’u o’choq trubkasida odamning ko’zlari o’tkirroq bo’lishini tushuntirib beradi.
Mashhur nemis tabiatshunosi va sayohatchisi Aleksandr Gumboldt, kun davomida yulduzlarni ko’rishga urinib, Sibir va Amerikaning chuqur ma’danlariga tushib qolgan, ammo hech qanday foyda yo’q. Bugungi kunda ham bezovta qiluvchi boshlar bor. Misol uchun, «Komsomolskaya Pravda» gazetasining jurnalisti Leonid Repin 24- may 1978-yilda yozgan:
«Agar siz chuqur quduqqa tushsangiz, osmondagi yulduzlarni kunduzi ko’rishingiz mumkin. Bir marta, bu to’g’ri yoki yo’qligini tekshirishga qaror qildim, oltmish metrlik quduqqa tushdim va yulduzlarni ko’ra olmadim. Faqat kichik kvadrat ko’zni qamashtiruvchi ko’k osmondir».