Muallif: Admin

XALFA — 1) o’rta asrlar ustaxonalarida hunar o’rganuvchi shogird. Shogirdlik muddatini o’tagach, usta qo’lida bir necha yil ishlab, o’zi usta bo’lgan; 2) eski maktabda o’quvchilar yetakchisi, maktabdor domla (o’qituvchi)ga dastyor; … Read More

XALXIN GOL — Mongoliya va Xitoydagi daryo. Uzunligi 233 kilometr, havzasining maydoni 17 kilometr kvadrat. Katta Xingan tog’larining g’arbiy yon bag’ridan boshlanib, bargi tekisligidan oqadi va 2 tarmoqqa bo’linib, BuirNur … Read More

XALQ — 1) muayyan mamlakatning barcha aholisi; 2) tarixiy birlikning turli shakllari (qabila, elat, millat). Xalqlarning kelib chiqqan tarixini (etnogenezini) va shakllanish jarayonini o’rganishda ijtimoiy fanlarda «etnos» (Yunoncha «xalq») va … Read More

XALQ KUYLARI — xalq ijodiga mansub qo’shiq va cholg’u kuylari.

XOLIN-ESTERAZA — nospesifik atsetilxolinesteraza; atsetilxolinni sirka kislota va xolinga parchalaydigan ferment. Qon zardobida va eritrositlarda, turli hayvon va odam to’qimalari (ayniqsa, nerv)da topilgan. Kobra iloni zaharida ko’p. Organizmda parasimpatik nerv … Read More

XOLIN — V guruhiga mansub vitaminlar. Go’sht, tvorog, pishloq, soya dukkagi, karam, ismaloq va boshqa masalliqlarda bo’ladi. Ovqatda Xolin bo’lmasa, jigarni yog’ bosadi, buyrak va qon yaratuvchi a’zolar zararlanadi.

XOLIZM (Yunoncha holos — yaxlit, butun) («yaxlitlik falsafasi») — dunyoni ijodiy evolyutsiya natijasi deb qarovchi ta’limot; bunga ko’ra, evolyutsiya nomoddiy «yaxlitlik omili» bilan yo’lga solib turiladi. Xolizm asoschisi — Janubiy … Read More

XOLERIK (Yun. chole — safro, o’t) — mizoj turlaridan biri.

XOLBOBOYEV MANSURBEK MAXKAMOVICH (1958.1.1, Bo’z shaharchasi) — O’zbekiston Respublikasi xalq o’qituvchisi (1995). Andijon pedagogika institutini tugatgan (1980). 1980-2002 yillarda Bo’z tumanidagi 18, 11, 22-maktablarda kimyo-biologiya o’qituvchisi.

XOKA — AQShning Kaliforniya shtatida va Meksikadagi indeys xalklari Guruhi (Shasta, pomo, karok, yana, vasho, Salina, chumash, yuma, achomaviasugevi, chimariko, chontallar, tlapaneklar). 70 ming kishiga yaqin (1990-yillar o’rtalari). Xokaltek tillarida … Read More