Muallif: Admin

ZAR SUVI — kontsentrlangan nitrat kislota (HNO3) bilan xlorid kislota (NS1) aralashmasi, 1 hajm nitrat kislotaga 3 hajm xlorid kislota qo’shib tayyorlanadi. Kuchli oksidlovchi. Bu aralashma oltin va platinani hamda … Read More

ZAR — qadimgi uzunlik o’lchov birligi; gazning boshqacha nomi. O’zbekistonning ba’zi joylarida shunday deb atalgan.

ZAPROMETOV NIKOLAY GEORGIYEVICH (1893.25.12, Toshkent — 1983.1.4, Moskva) — entomolog, fitopatolog olim, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan va texnika arbobi (1950), qishloq xo’jalik fanlari doktori (1943), professor (1929). Petrograd universitetini tamomlagan … Read More

ZAPOROJE SECHI 16-18-asrlarda ukrain kazaklarining Dnepr ostonalari ortidagi tashkiloti. Asosiy istehkom — Sech nomidan olingan. 1654 yilgacha kazaklar «Respublikasi» bo’lib, uning yuqori organi Sech Radasi hisoblangan. Qo’shboshi ataman tomonidan boshqarilgan. … Read More

ZAPOROJYE VILOYATI – Ukrainadagi viloyat. 1939 yil 10 yanvarda tashkil etilgan. Maydoni 27,2 ming kilometr kvadrat. Aholisi 2059,2 ming kishi. (1997), asosan, ukrainlar, shuningdek, rus, bolgar va boshqalar yashaydi. 18 … Read More

ZAPOROJYE (1921 yilgacha Aleksandrovsk) — Ukrainadagi shahar (1806 yildan). Zaporojye viloyati markazi. Dnepr sohilidagi port. Temir yo’l tuguni. Aholisi 871,0 ming kishi (1997). Qora metallurgiya («Zaporojstal» kombinati, «Dneprospesstal» zavodi va … Read More

ZAPASHCHIKOVA LILIYA IVANOVNA (1938.28.3, Qo’qon) — O’zbekiston Respublikasi xalq o’qituvchisi (1995). ToshDUning Filologiya fakultetini tugatgan (1960). 1960 yildan Qo’qon shahridagi 4-maktabda guruh, so’ng boshlang’ich sinf o’qituvchisi, 1966 yildan Toshkentdagi to’qimachilar … Read More

ZANJIRLI UZATMA – bir valdan ikkinchi valga aylanma harakat uzatuvchi zanjirli mexanizm. Ikkala valga bikr o’rnatilgan tishli g’ildiraklar (yulduzlar)ga kiydirilgan berk («uzluksiz») zanjir halqadan iborat. Zanjirning tuzilishi, yulduzchalar soni, yetakchi … Read More

ZANJIRA — naqsh turi; turlituman shakllar bir-biriga ulanib, uzluksiz takrorlanishidan hosil qilinadigan hoshiya naqsh. Naqsh mujassamotida ko’pincha doira atrofiga yoki ikki chiziq orasiga ishlanadi. Islimiy Zanjira va handisiy Zanjira turi … Read More

ZANJIR CHIZIQ – uchlari ikki nuqtaga mahkamlangan bir jinsli cho’zilmas ip (masalan, zanjir, telegraf simi) ning og’irlik ta’sirida salqi bo’lib turadigan xrlatiga o’xshash egri chiziq. Tenglamasi V = ach — … Read More